DuurzaamMensheidMilieuNatuur & DierenNatuurgeneeswijzeWonen

Lijd jij aan het Shifting Baseline Syndrome?

(Global Heart | Esther Haasnoot) Lijd jij aan het Shifting Baseline Syndrome? Waarschijnlijk wel.

Onze connectie met de natuur herontdekken

De Britse regering overweegt serieus om “natuuronderwijs” tot een verplicht vak voor alle leerlingen te maken. Er wordt namelijk  gepleit voor milieu-educatieprogramma’s vanaf de lagere school tot aan de universiteit.

“Elk kind in elk land heeft recht op natuuronderwijs, om kennis te maken met het ontzag en de verwondering voor de natuurlijke wereld, om te waarderen hoe die bijdraagt tot ons leven.”

Zou een milieu-educatieprogramma echt een verschil kunnen maken? Ik denk het wel, vooral als het gaat om onze relatie met de natuur en de voortdurende ecologische crisis waarin wij verkeren. Want blijkbaar lijden allemaal in meer of mindere maten  aan een Shifting Baseline Syndrome.

Wat is het Shifting Baseline Syndrome?

De term Shifting Baseline Syndrome (SBS) beschrijft een “environmental generational amnesia”. Eenvoudig gezegd is het Shifting Baseline Syndrome “een geleidelijke verandering in de aanvaarde normen voor de toestand van het natuurlijk milieu als gevolg van een gebrek aan ervaring, geheugen en/of kennis van de vroegere toestand ervan”. In die zin kan onze huidige generatie zonder geheugen, kennis of ervaring van vroegere milieuomstandigheden niet waarnemen hoeveel onze omgeving is veranderd. Elke volgende generatie ervaart minder connectie met natuur. Naarmate onze affiniteit met natuur verdwijnt wordt ons gevoel van wat normaal is geleidelijk opnieuw gedefinieerd. Dit heeft als gevolg dat het voor ons steeds moeilijker wordt om onze natuurlijk wereld te begrijpen, te verzorgen, en te beschermen. Waardoor veel van natuurlijke systemen verloren gaan of op instorten staan.

Voortdurende vervreemding van de mens van zijn natuurlijke omgeving

Wij kunnen niet alleen de aantallen veranderen, maar ook de anatomie van de dieren en planten die om ons heen leven. We verwierven dat vermogen toen we ophielden met zwerven en nederzettingen voor onszelf bouwden en dieren en planten begonnen te modificeren.

Gaande weg zijn belangrijke tradities en inheemse culturen met een diepgeworteld begrip van de natuur onderdrukt en op een zijspoor gezet. We zijn zo egoïstisch en hebzuchtig dat we in staat zijn een regenwoud te vernietigen, het meest belangrijke  en diverse ecosysteem dat bestaat, te vervangen door plantages van een enkele soort om de ontluikende menselijke bevolking aan de andere kant van de wereld te voeden. We  plunderen elke hoek van de wereld, blijkbaar zonder te weten of te geven wat de gevolgen kunnen zijn en noemen dit normaal.

Kolonialisme, slavenhandel, industrialisme, kapitalisme en intensieve landbouw zijn allemaal manieren die de natuurlijke landschappen over de hele planeet hebben getransformeerd. Natuur is waar we onlosmakelijk deel van uitmaken en dus ook afhankelijk van zijn, het is zeker geen accessoir die we zonder gevolgen kunnen plunderen.

De gevolgen van ecologische degradatie, uitsterving en klimaatcrisis kunnen onmiddellijk zijn – honger, dorst, angst; het ervaren van een precaire watervoorziening tijdens een droogteperiode; vluchten voor de veiligheid bij een snel oprukkende bosbrand; het verlies van thuis, een vertrouwd landschap; migratie van plaatsen die geleidelijk of onmiddellijk onbewoonbaar worden door een veranderd klimaat, droogte, bosbrand, aardbeving, stijgende zee, ontbossing, of vervuiling.

Waar heeft die hebzucht en egoïsme ons gebracht? Ondanks alle materialisme, macht, en overvloed, ervaren we een leegte, ontevredenheid, gebrek, zelfs eenzaamheid, en nog beschouwen we dit als normaal en natuurlijk.

De remedie voor planetair geheugenverlies

Onze tolerantie ten aanzien van de aantasting van het milieu vergroot, met inbegrip van de achteruitgang van de wildstand, de toegenomen vervuiling en het verlies van natuurlijke habitats. Er is verlies aan inzicht op wat nu natuurlijk is als iedere generatie bij elke verandering die optreedt een nieuwe definitie geeft aan wat “normaal”is. 

Het is onverstandig, ongezond en onnatuurlijk om voorbij te gaan aan het feit dat de natuur zich terugtrekt, en is gedecimeerd  door de ecologische verwoesting die over de hele wereld is aangericht.

We worden bedreigd met het verlies van soorten, habitats en landschappen, maar ook met een diepgewortelde manier van leven, en met het idee van een toekomst met een open einde, ook al stonden we daar zelden bij stil. De gevolgen van de “Shifting Baseline Syndrome” omvatten niet alleen veranderingen in gezondheid en welzijn, maar ook veranderingen in emoties, attitudes en gedrag. Regelmatig contact met de natuur blijkt bovendien essentieel voor een optimale sociale, emotionele, cognitieve en motorische ontwikkeling. Als de natuur zo fundamenteel is voor ons welzijn, moet zij worden beschouwd als een basisbehoefte en niet als een luxe. Anderzijds, misschien is het ook huichelachtig om de natuur te vragen ons te genezen, terwijl wij druk bezig zijn haar vernietigen. 

Hoe dan ook, milieu en natuur-educatie lijkt een noodzakelijke stap als we collectief het verschuivende baseline-syndroom willen aanpakken. Want herhaalde, positieve ervaringen met de natuurlijke omgeving in de vroege kinderjaren vormen onmiskenbaar de basis voor een diepe en levenslange gehechtheid aan de natuur tot in de volwassenheid. Forest Schools, die hun oorsprong vinden in Scandinavië, bevestigen de sociale en educatieve waarde van het doorbrengen van een deel van de schooldag in de natuur. Laten we samen een nieuw “normaal” definiëren, wat ons doet bloeien en groeien in liefde en verbinding met de natuur. 

Bron: Global Heart


 Je kunt ook interesse hebben in:

De Earth Speakr-app nodigt kinderen uit om op te komen voor de planeet

Jonge orang-oetans leren op school hoe ze apen kunnen zijn