Psychopaat versus sociopaat: wat is het verschil?
(Global Heart | Esther Haasnoot) Psychopaten en sociopaten zijn meester-manipulators. Maar wat maakt iemand een psychopaat of een sociopaat? En wat is het verschil tussen die twee?
Psychopaat versus sociopaat
Mensen met een dergelijke persoonlijkheidsstoornis zijn meester-manipulators van de gevoelens van andere mensen. Ze kunnen meedogenloos, harteloos en oppervlakkig charmant zijn, terwijl ze weinig of geen aandacht hebben voor de gevoelens of behoeften van anderen.
Klinkt het als iemand die je kent? Die kans bestaat, want tussen 0,2% en 3,3% van de bevolking vertoont de kenmerken van een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis.
Wat zijn de overeenkomsten?
Psychopaten en sociopaten delen een aantal kenmerken, waaronder een gebrek aan wroeging of empathie voor anderen, een gebrek aan schuld of het vermogen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun daden, een veronachtzaming van wetten of sociale conventies, en een neiging tot geweld.
Een belangrijk kenmerk van beide is een bedrieglijke en manipulatieve aard. Maar hoe kunnen we ze onderscheiden?
Wat is het verschil?
Sociopaten reageren over het algemeen minder emotioneel stabiel, wispelturiger en grilliger- in vergelijking met psychopaten. Ze hebben minder geduld . Bij het plegen van wandaden – hetzij gewelddadig of niet-gewelddadig – handelen sociopaten meestal naar dwang. Ze kunnen dit doen op een impulsieve en grotendeels ongeplande manier, met weinig aandacht voor de risico’s of consequenties van hun acties. Ze raken gemakkelijk geïrriteerd en boos, soms met gewelddadige uitbarstingen tot gevolg.
Onderzoekers hebben de neiging om te geloven dat sociopathie het gevolg is van omgevingsfactoren, zoals een hechtingstrauma ontstaan in de vroege kindertijd, door verlating, verwaarlozing, mishandeling en/of ernstig kindermisbruik.
Hoewel sociopaten problemen hebben bij het vormen van gehechtheid aan anderen, kunnen sommige sociopaten mogelijk een gehechtheid aan een gelijkgestemde groep of persoon vormen. Een sociopaat zal doorgaans geen schuldgevoel ervaren bij het kwetsen van een vreemdeling. Maar een enkeling kan schuld en wroeging voelen na het kwetsen van iemand waarmee ze een band delen.
Psychopaten, daarentegen, zullen hun misdaden tot in het kleinste detail plannen op een manier die het risico voor zichzelf minimaliseert. Om ontdekking of ontmaskering te voorkomen – met noodplannen voor elke mogelijkheid.
De meer doortrapten zullen weinig aanwijzingen achterlaten die ertoe kunnen leiden dat ze worden gepakt. Daarbij, psychopaten laten zich gewoonlijk niet meeslepen in het moment en maken daardoor minder fouten.
Psychopaten kunnen moeilijk echte emotionele banden met anderen te smeden. In plaats daarvan vormen ze kunstmatige, oppervlakkige relaties die ontworpen zijn om gemanipuleerd te worden op een manier die de psychopaat ten goede komt. Psychopaten voelen zich zelden schuldig ten aanzien van hun gedrag, ongeacht hoeveel ze anderen pijn doen.
Samenvatting
Zowel sociopaten als psychopaten hebben een doordringend patroon van minachting voor de veiligheid en rechten van anderen. Bedrog en manipulatie zijn centrale kenmerken van beide soorten persoonlijkheid. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is een psychopaat of sociopaat niet per se gewelddadig.
Beide handelen op aaneenschakeling van gedrag. Het grote verschil is dat psychopaten worden geboren en sociopaten worden gemaakt.
In wezen weerspiegelt hun verschil het debat over natuur versus opvoeding. Daarnaast bevatten beide persoonlijkheidsstoornissen elementen van narcisme; in het bijzonder de eigenschappen van beperkt inzicht en empathie.
Bron: Global Heart Afbeelding: Linus Schütz
Je kunt ook interesse hebben in:
Hoe narcisten het slachtoffer spelen en het verhaal verdraaien
