Wie ben ik? Ontdek 4 inzichten om dichter bij jezelf te komen
“You observe the heart feeling,
the mind thinking, the body acting;
the very act of perceiving shows that
you are not what you perceive.”
Sri Nisargadatta Maharaj
“What a liberation to realize that
the ‘voice in my head’ is not who I am.
‘Who am I, then?’ The one who sees that.”
Eckhart Tolle
“Who am I? Not the body, because it is decaying;
not the mind, because the brain will decay with the body;
not the personality, nor the emotions,
for these also will vanish with death.”
Ramana Maharshi
Wie ben ik nu echt?
Je leeft je leven, je ervaart van alles – maar zo nu en dan sta je stil en vraag je jezelf af: ”Wie ben ik nu eigenlijk? Wie ervaart dit allemaal? Wat is dit leven, waar is het van gemaakt?”
Grote vragen, en de antwoorden lijken niet snel voor de hand te liggen. Maar één ding is belangrijk om te weten wanneer je worstelt met de wie ben ik kwestie: we stellen deze vraag allemaal.
De één gaat dieper dan de ander, sommigen vinden antwoorden. Anderen ontdekken dat die antwoorden niets beantwoorden en weer anderen blijven het zich levenslang afvragen.
Grote groepen mensen wijden hun hele leven aan het vinden van het antwoord. De mensen die het antwoord vinden ontdekken dat het leven voorgoed veranderd is. Want zodra je daadwerkelijk ziet wie je echt bent is niets meer hetzelfde.
Klinkt dramatisch, maar ontdekken wie je echt bent maakt juist een einde aan al het drama. Het is mooi spul.
Kijken naar wie we niet zijn
Aan de oppervlakte kunnen we de vraag ”wie ben ik” beantwoorden met antwoorden als (in mijn geval): ik ben een man, geboren in de jaren ’80, ik hou van schrijven, ik heet Jelle, ik ben vader van Jake, ik heb een lichaam dat 187 centimeter lang is, etc.
We kunnen ook kijken naar onze eigenschappen, naar de zaken die ons uniek maken. Zo heb ik een natuurlijke interesse in persoonlijke groei en een aanleg voor schrijven. Ik ben ook erg goed in conceptueel denken en erg slecht in rekenen.
Hoewel er niets mis is met dit soort antwoorden, merken we uiteindelijk – wanneer we dieper duiken – dat deze antwoorden niet kloppen omdat deze antwoorden de vraag niet echt beantwoorden. We merken dat de vraag blijft branden.
Ik kan de wie ben ik vraag niet voor je beantwoorden met één artikel. Wat we wel kunnen doen is kijken naar alle dingen die we in ieder geval niet zijn. Dit brengt ons dichterbij het antwoord.
Zie het een beetje als starten met richting vinden in je leven. Minimalisme is op zo’n moment een krachtig gereedschap, omdat je de dingen die je in ieder geval niet blij maken uit je leven gooit. Wat er overblijft is niet zozeer het antwoord op al je vragen, maar je bent wel dichterbij een beter leven gekomen. Vanuit die positie is het veel makkelijker om richting te vinden, omdat je minder wordt afgeleid en geblokkeerd.
De wie ben ik vraag voor jezelf beantwoorden kan soms behoorlijk verwarrend voelen, en dat is oké. Jezelf ‘vinden’ op deze manier is de meest interessante reis die je kunt maken in dit leven. Het vormt het uiteindelijke doel van de meeste religies en filosofieën – en het wordt door velen gezien als het eindstation van je persoonlijke groei.
Zullen we er eens een beginnetje mee maken?
1. Je bent niet je lichaam
Laten we meteen bij het grootste knelpunt beginnen: ons lichaam.
Stel, we halen al je ledematen eraf, ben je dan nog steeds jij? Ja natuurlijk. Je lichaam is behoorlijk veranderd, maar vanbinnen ben je nog dezelfde persoon.
Stel dat je morgen wakker wordt in een ander lichaam. Een lichaam dat 20 jaar ouder is dan het lichaam dat je nu hebt. Je kijkt in de spiegel en je ziet een compleet ander persoon. Maar wie is degene die in de spiegel kijkt? Vanbinnen ben je nog precies hetzelfde, toch?
Je lichaam is al meerdere malen vrijwel volledig vernieuwd. Alle cellen in je lijf verversen zich regelmatig, waardoor je in essentie iedere paar jaar een volledig nieuw lichaam krijgt. En toch voel jij je vanbinnen dezelfde persoon.
Je neemt je lichaam waar, maar waar precies in je lichaam kun je jezelf ‘vinden’? In je borst? In je hoofd? Zit jij achter je ogen? Wat als je blind, doof en verlamd zou zijn vanaf de nek? Ben je er dan nog?
Het antwoord is ja. Want je bent niet je lichaam. Je bent datgene dat het lichaam waarneemt. Laten we eens verder kijken.
2. Je bent niet je gedachten
Gedachten komen en gaan. Er zijn momenten dat je veel gedachten ervaart, en er zijn momenten dat er géén gedachten zijn. Maar in de tussentijd ben jij er altijd. Je bent altijd bewust, altijd dezelfde persoon.
Gedachten komen je bewustzijn binnen, maar je bént niet je gedachten. Want als dat zo zou zijn, dan zou je ophouden te bestaan op het moment dat je geen gedachten ervaart. En iedereen die weleens serieus mediteert weet dat het niet zo werkt.
Als er geen gedachten zijn dan ben jij er nog wel. Omdat we gewend zijn om veel in ons hoofd te leven en constant na te denken, krijgen we het gevoel dat we de gedachten zijn. Dat we dat stemmetje in ons hoofd zijn.
Je bent niet dat stemmetje. In mijn boek Leven met wind mee deel ik meditaties waarmee je dit voor jezelf kunt realiseren. Jij bent datgene wat de gedachten waarneemt.
3. Je bent niet je gevoelens
Gevoelens zijn sensaties die je ervaart. We kiezen er zelden voor om onze gevoelens bewust te ervaren. Meestal kiezen we ervoor om er direct iets mee te doen. We uiten onze gevoelens (door erover te praten bijvoorbeeld), we onderdrukken ze of we zoeken afleiding (bijvoorbeeld met entertainment).
Er is nog een vierde optie. En dat is je gevoelens bewust ervaren. Wanneer je dat doet zie je dat een (negatieve) emotie opborrelt, groeit en uiteindelijk weer verdwijnt.
Ondertussen ben jij altijd bewust, altijd aanwezig, onveranderd op de achtergrond. Dat komt omdat jij niet je gevoelens bent, maar datgene wat de gevoelens waarneemt. Jij kunt je gevoelens zien veranderen. Je kunt ze oproepen, groter en kleiner maken en loslaten. Als er geen gevoelens zijn ben jij er nog steeds.
4. Je bent wat overblijft
Je bent niet je lichaam, niet je gedachten, niet je gevoelens. Wat ben je dan wel? Wat blijft er over? Hoe helpen deze inzichten de wie ben ik vraag te beantwoorden?
Ze lossen in de eerste plaats een hoop misverstanden op. De meeste mensen proberen de wie ben ik vraag te beantwoorden door steeds dieper in hun identiteit te graven, door steeds harder na te denken. En hoewel dit heel nuttig klinkt, zorgt het uiteindelijk voor steeds meer verwarring omdat je hiermee steeds verder van jezelf wegdrijft.
Je identiteit – het verhaal dat je over jezelf vertelt – is een verzameling gedachten. Het is als een jas die je draagt. Jij bent niet die jas. Een jas is – net als je identiteit – een gereedschap dat je gebruikt. Door de jas eindeloos te blijven inspecteren zul je niet ineens jezelf vinden.
Wat je vindt zijn aspecten van je identiteit. Gedachten, labels, concepten en verhalen over jezelf. Herinneringen, overtuigingen, verwachtingen – allemaal dingen die jij ervaart maar die de wie ben ik vraag niet beantwoorden.
Jij bent het bewustzijn waarin dit alles plaatsvindt. Het canvas waarop het leven zich ontvouwt. Jij bent waarneming – bewustzijn.
Wat moet ik hier nu mee?
Je kunt een paar dingen met dit inzicht. In de eerste plaats kan het je helpen te ontspannen. De zoektocht naar jezelf is namelijk veel minder gecompliceerd dan je misschien dacht. Alles wat er te weten valt is precies wat je al bent. Dat wat je in ieder moment ervaart: bewustzijn.
Het kan je ook in de war brengen. Want wanneer je echt voor jezelf realiseert dat je niet je lichaam, je gedachten of je gevoelens bent dan moet je wellicht even opnieuw je plek vinden in je leven.
Maar uiteindelijk helpen deze inzichten je richting de plek waar je waarschijnlijk wilt zijn: ontspanning, diepe innerlijke rust, acceptatie en overgave aan dat wat is.
Je treft jezelf aan op deze plek op dit moment. En je ervaart van alles. Die ervaringen zijn behoorlijk indrukwekkend – maar jij bent niet die ervaringen. Je bent de lucht waarin de wolken ronddrijven. De zee waarin de vissen zwemmen. De bodem waaruit de het bos groeit.
Je bent niet de sensaties en de verhalen. Je bent datgene dat het allemaal waarneemt.
Wat een gedoe
Dit klinkt misschien als een hoop gedoe. Niet iedereen is klaar om de wie ben ik vraag daadwerkelijk te onderzoeken. Maar aan de andere kant is het belangrijk om te beseffen dat het leven nog veel meer gedoe is als je daadwerkelijk gelooft dat je je gedachten bent.
Deze inzichten maken uiteindelijk alles eenvoudiger. Ze brengen je dichterbij jezelf, dichterbij het antwoord op de wie ben ik vraag.
Bron: soChicken
Je kunt ook interesse hebben in:
