Jaloezie: zo leer je er stressvrij mee om te gaan
(Albert Sonnevelt) Jaloezie kan je leven volledig gaan beheersen. Het veroorzaakt ongewild een chronische vorm van stress. Wanneer jaloezie de overhand krijgt dan kan het alles wat je lief is kapot maken, inclusief jezelf. Jaloezie is een stressvolle emotie die je vroeg of laat wel een keer gaat tegenkomen. Lees in dit artikel hoe je er het beste mee om kan gaan.
Een waardevolle les van bijzondere kinderen
Eerst maar een lesje leven zonder jaloezie:
In een kinderklasje werd een nieuw soort spelletje gespeeld. Elk kind kreeg een opgeblazen ballon met een touwtje aan zijn enkel. De bedoeling was om elkaars ballonnen te laten knallen. Het kind dat als laatste overbleef met zijn ballon nog heel, had gewonnen. Zogezegd, zo gedaan. Iedere keer dat er een ballon knalde, was het kind van wie de ballon was, verdrietig. Toen er uiteindelijk één kind overbleef dat iedereen te slim af was geweest, had de hele klas een hekel aan hem. Geen enkel kind was blij.
Hetzelfde spelletje werd gedaan in een klasje met kinderen met het Syndroom van Down. Alleen zij begrepen de instructie niet helemaal goed. Wat er gebeurde, was dat de kinderen één voor één elkaars ballon lieten knallen. Daarbij hielpen ze elkaar een handje: één kindje hield de ballon vast zodat een ander kind zijn voet erop kon zetten. Elke knal gaf een explosie van verrukking. Toen alle ballonnen geknald waren, waren alle kinderen blij.
Het plezier van geven
Wie had het hier eigenlijk goed begrepen?
Van geven word je blij, want je maakt een ander blij en diegene is op zijn of haar beurt weer blij met jou. Geven haalt ook de aandacht af van onszelf en onze vaak zo egoïstische aard. Geven is eigenlijk onze diepste natuur en een sleutel tot een rijk leven. Men zegt zelfs:
“Liefde is het enige
wat zich vermenigvuldigt
als je het deelt.”
Waar gaat het mis?
Maar ‘ergens’ lijkt het mis te gaan. Je wil van alles, bent soms hebberig en ontevreden. Maar je kunt ook pijn hebben van binnen en jouw eigen welzijn om die reden ‘veiligstellen’. Tegen een hele hoge prijs.
Wat denk je bijvoorbeeld van het volgende artikel op Nu.nl[1]. Ruim 63% van de vrouwen rond de 25 jaar praat wel eens negatief over een vriendin uit jaloezie. Ze voelen regelmatig een concurrentiestrijd met vriendinnen en 70% werd zelf wel eens door een vriendin afgesnauwd of genegeerd. Zo’n 15% heeft uit jaloezie wel eens haar vriendin afgekraakt of expres een foto online gezet waar ze zelf mooi op stond en haar vriendin juist niet. Vooral gewicht blijkt een groot issue te zijn. Zo’n 44% van de vrouwen wordt jaloers als een vriendin afvalt. Sommige vrouwen geven zelfs toe hun vriendin expres calorierijk eten te hebben gegeven zodat ze niet zou afslanken, of lelijke kleding te hebben aangepraat zodat ze er niet zo mooi uit zou zien. Jaloezie drijft een wig tussen vriendschappen en relaties. Zonder deze sociale steun ben je echter veel vatbaarder voor stress.
Bezit van de zaak is het eind van het vermaak
Jaloezie kan gericht zijn op materiële zaken. Iemand anders heeft een groter huis, duurdere auto of mooiere smartphone. Mensen willen mooie spullen hebben, maar vermoedelijk zit het vaak ook dieper: je wil waardering. Met een mooiere auto wordt er nu eenmaal anders naar je gekeken dan in een simpel oud bakkie. Hetzelfde geldt voor een dure woning in een sjieke buurt, in vergelijking met een rijtjeshuis of flat in een drukke wijk. Er kan enorme onzekerheid achter jaloezie zitten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat jaloersheid vaak het sterkst opspeelt in relaties.
De angst van afwijzing
Afwijzing kan zo pijnlijk zijn, dat mensen soms ver gaan om dit te voorkomen, tot het zichzelf belachelijk maken aan toe. Lees bijvoorbeeld eens het volgende verhaal:
Marcel is met zijn partner Susan op een feestje. Een vrouw glimlacht vriendelijk naar hem, en hij glimlacht terug. Susan ziet dit, en wordt boos vanbinnen. Ze denkt dat Marcel vreemdgaat. Ze stuurt hem boze blikken in de hoop dat hij doorheeft wat hij haar ‘aandoet’, maar Marcel is zich van geen kwaad bewust. Thuisgekomen barst Susan in tranen uit en beschuldigt hem van alles en nog wat. Dit gebeurt met enige regelmaat. Ze praten het dan uit, maar een aantal dagen of weken later gebeurt het opnieuw. Voor Marcel lijkt Susan wel een tijdbom. Hij begrijpt niet waar deze reacties vandaan komen en raakt er alleen maar van in de war.
Susan’s angst dat Marcel haar in de steek laat voor een andere vrouw, groeit. Ze begint bevestiging te zoeken. Ben ik wel echt jouw type? Vind je me nog aantrekkelijk? Vind je me niet te dik? Wie vind je knapper, mij of …? Hou je wel echt van me? In het begin stelt Marcel haar gerust. Ja je bent mijn type, en natuurlijk hou ik van je! Stel toch niet zulke gekke vragen … Maar op een gegeven moment wordt het echt vervelend. Beter gezegd: verstikkend. Marcel begint zich af te sluiten. Hij blijft soms een avondje langer met vrienden weg of gaat een keertje extra sporten om maar niet alleen met haar thuis te hoeven zitten en weer aan een vragenvuur ten prooi te vallen. Ook begint hij zich af te vragen waarom ze zo doet. En voor het eerst begint hij zelfs twijfels over hun relatie te krijgen.
Marcel’s groeiende teruggetrokkenheid is reden voor Susan om alleen maar meer bevestiging te zoeken. Ze begint hem te claimen en te chanteren. “Als je niet bij mij thuisblijft vanavond, dan hou je dus niet van me.” Als de onmacht haar teveel wordt, schreeuwt ze zelfs tegen hem of gooit spullen kapot. Marcel weet zich geen raad meer en heeft geen idee wat hij hiertegen moet doen.
Op het werk is er een vrouwelijke collega met wie hij wel eens spreekt tijdens de middagpauze. Op een dag komt zijn relatie ter sprake. Hij vertelt haar dat het niet zo lekker loopt. Ze is begripvol. Marcel vindt het prettig dat hij ergens zijn verhaal kwijt kan. Hij merkt dat hij steeds meer naar de gesprekjes uit begint te zien. Op een dag realiseert hij zich, terwijl hij met vlinders in zijn buik op weg is naar zijn werk, dat is gebeurd wat hij niet voor mogelijk had gehouden: hij is verliefd geworden op een andere vrouw. En is daarmee Susan’s nachtmerrie uitgekomen.
Een toekomstvoorspelling die zichzelf waarmaakt
‘Angst spant een strik’ is een waar gezegde. Door angst veroorzaak je vaak juist datgene wat je niet wilt dat gebeurt. Angst speelt ook vaak mee bij jaloezie. Angst voor afwijzing, angst voor tekort. Het probleem met jaloezie is dat iemand die jaloers is al snel van mening is dat het probleem bij de ander ligt. Maar jaloezie is onverzadigbaar. Zelfs al zou iemand alles krijgen wat hij wil, dan nog merkt hij dat het niet weggaat. Jaloezie raakt nooit verzadigd. De kern van het probleem zit namelijk in jezelf.
Als het knagende gevoel van jaloezie je bekend voorkomt, als je misschien zelfs al heel erge dingen hebt gedaan uit jaloezie, dan is de eerste stap om te erkennen dat het probleem in jouzelf zit. Stop onmiddellijk met het zoeken naar een oplossing bij iets of iemand anders, dit maakt de schade alleen maar groter. Kom onder ogen wat er van binnen aan de hand is en ga daar mee aan de slag. Als dit heftige dingen zijn, zoek dan iemand die je vertrouwt en die jou van wijze raad kan voorzien. Je kunt in het gevecht tegen jaloezie, en alles wat daarbij los kan komen, best een steuntje in de rug gebruiken.
De volgende stappen kunnen je daarbij helpen:
Stap 1: Erken dat je verstikt zit
Wat je je ook moet realiseren, is: jouw levensvreugde zou niet afhankelijk moeten zijn van een relatie. Natuurlijk is een gezonde relatie een grote bron van vreugde en vervulling. Als jij echter je partner nodig hebt om zelf te kunnen leven, dan is er iets mis. Gezonde relaties bestaan uit mensen die in wederzijdse overgave en vertrouwen met elkaar verbonden zijn. Een relatie tussen twee mensen die in elkaar vastzitten en niet zelfstandig kunnen leven, is echter niet gezond: hoe fijn het misschien ook voelt. Dit kan een hele heftige uitspraak zijn voor sommige mensen. Als je jezelf hierin herkent, durf jezelf er dan allereerst voor open te stellen dat het zo is.
Stap 2: Ga op zoek naar de oorzaak
De tweede stap is dan: durf ook te zien wat eronder zit. Ben je ooit heel erg door iemand bedrogen? Dan is het niet zo vreemd dat je deze vreselijke pijn koste wat kost wilt bedekken en voorkomen. De ‘strategie’ van jaloers zijn en je partner claimen, gaat je daar alleen niet bij helpen. Je kunt vechten voor een relatie, maar een partner kun je niet anders vasthouden dan in een open hand. Echte liefde laat de ander vrij. Kies daarom -hoe moeilijk ook- voor vertrouwen. Alles in een open hand dus. En geef jezelf de ruimte om ondertussen je eigen, onderliggende emoties te verwerken.
En andere reden kan zijn dat je simpelweg egoïstisch bezig bent. Kom ook dit eerlijk onder ogen! Vraag vergeving aan de mensen die je hiermee hebt gekwetst of misbruikt en ga het tegenovergestelde doen. Besef wel dat ook onder egoïsme enorme pijn of afwijzing kan zitten. Als je een knoop merkt vanbinnen, zoek dan een manier die bij je past om jezelf te uiten. Ga schrijven, sporten, schilderen of iets anders, als je maar merkt dat je die stroom van binnen op gang krijgt.
Stap 3: Herinner je jouw sterke punten
Verder, wanneer je merkt dat je jaloers bent: herinner jezelf aan jouw sterke punten! Wees op een gezonde manier trots op wie je bent en wat jou gegeven is aan gaven en talenten. Op mijn website kan je ook artikelen lezen over het vinden van je passie, besteedden we al aandacht aan hoe je daarachter kunt komen. Dat kunnen opvallende grote dingen zijn, maar ook buitengewoon gewone dingen.
Stap 4: Geef vol overgave aan de ander
Ten slotte is het bij jaloezie de uitdaging om juist te gaan geven aan de ander. Wees hierin actief. Geef een compliment, de beste stoel, een glimlach. Vergeet je eigen belang. Ga van de ander houden. Houd niet terug, maar geef alles van jezelf. En geef vooral je hart. Hoe meer je geeft, hoe minder plek er voor jaloezie overblijft!
Overgave als zuivere vorm van jaloezie
Ten slotte is er ook een vorm van jaloezie die zuiver is. Deze behandel ik bewust als laatste. Maar al te snel rechtvaardigen we onszelf! Denk niet te snel dat je jaloezie gerechtvaardigd is: onderzoek jezelf altijd als eerste. Als je een klemmend en knagend gevoel van binnen ervaart, als je een kort lontje hebt en snel door het lint gaat en als je ziet dat jouw jaloezie ten diepste op jouw eigen belang is gericht, dan is het van het destructieve soort.
Maar als je gemotiveerd wordt door rechtvaardigheid en het welzijn van de ander, dan kan hier sprake zijn van een zuivere vorm van jaloezie.
Denk hierbij aan een pasgetrouwd stel waarbij de echtgenoot niet tolereert dat er andere mannen met interesse naar zijn vrouw kijken. Zij is de zijne, ze hebben zich aan elkaar toegewijd. Het gaat hem niet om zichzelf, maar om de heiligheid van hun relatie en om haar welzijn.
Dit soort jaloezie is rechtvaardig. Het is zuivere liefde die zichzelf overgeeft aan de ander en dezelfde overgave terugverwacht. Het is trouw blijven aan elkaars toewijding. Dit soort jaloezie rust niet voordat de overgave en de relatie hersteld zijn. Dit soort jaloezie zal de ander ook altijd helpen om terug te komen, in plaats van verwijten in diens gezicht te gooien. Zuivere jaloezie is prachtig en we mogen op een zuivere manier zeker jaloers zijn! Zelfgerichte jaloezie maakt kapot en geeft chronische stress in je leven, maar zuivere jaloezie bouwt op en ontspant.
Bron: Albert Sonnevelt
Je kunt ook interesse hebben in:
