Een Ayurvedische gids voor het Kapha-seizoen – Laat in de winter en lente
(Global Heart) Een Ayurvedische gids om te gedijen tijdens het Kapha-seizoen. Het maakt niet uit wat je dosha type is, je zult beïnvloed worden door de overheersende invloed van Kapha in deze tijd van het jaar.
De seizoenen begrijpen
We zijn meer dan ooit verwijderd van de cycli van de natuur, maar onze fysiologie voelt de overgang. Ayurveda is een van de oudste overgebleven gezondheidszorgsystemen ter wereld en is gebaseerd op het “dosha“-systeem – drie soorten universele energieën die worden toegepast op het menselijk lichaam en de geest, maar ook op de natuurlijke wereld; zelfs het weer.
Volgens deze principes begrijpen we dat de natuurlijke wereld in cycli werkt en dat we als individuen deel uitmaken van deze cycli. Terwijl we meestal denken aan de seizoenen als lente, zomer, herfst en winter, verdeelt Ayurveda het jaar volgens de meest voorkomende dosha gedurende elke periode. De seizoenen hebben invloed op zowel ons fysieke als ons mentale welzijn, en dit kan worden weerspiegeld in onze voedingsbehoeften. Door ons bewust te zijn van deze cycli en mee te bewegen met de natuur, kunnen we harmonie en balans in ons leven brengen.
De dosha’s en de veranderende seizoenen
In de Ayurveda zijn er drie dosha’s waaruit iemands constitutie bestaat: Pitta, Vata en Kapha. Elke dosha wordt gekenmerkt door zijn eigen unieke kwaliteiten. Hoewel alle drie de dosha’s in ons aanwezig zijn, is meestal een van de drie het dominantst in het bepalen van onze fysieke en mentale gesteldheid. Samen vormen de drie dosha’s de vijf verschillende elementen:
De Sanskriet woorden voor de 5 elementen zijn als volgt:
- Akasha (Ether, ruimte)
- Vayu (lucht)
- Tejas of Agni (vuur)
- Apas (Water)
- Prthivi (Aarde)
De 5 elementen en de dosha’s
- Vata – Lucht en Ether
- Pitta – Vuur en Water
- Kapha – Water en Aarde
De dosha’s en hun bijbehorende attributen (guna’s)
- Vata: droog, licht, koud, ruw, subtiel, beweeglijk, helder
- Pitta: heet, scherp, licht, vloeibaar, mobiel, vettig
- Kapha: Zwaar, traag/dof, koud, olieachtig, vloeibaar, slijmerig/glad, dicht, zacht, statisch, kleverig/bewolkt, hard, grof
Alles draait om balans
Alle drie de dosha’s, Vata, Pitta en Kapha, hebben een connectie met de verschillende seizoenen en zijn op bepaalde tijden van de dag en het jaar krachtiger of minder actief. Dit heeft te maken met de eigenschappen van deze energieën en de eigenschappen van het seizoen of tijdstip van de dag, die elkaar versterken of belemmeren. Vata-eigenschappen verergeren bijvoorbeeld tijdens de herfst en vroege winter. Kapha verergert tijdens de late winter en het vroege voorjaar. En Pitta verergert in het late voorjaar en de zomer.
Daarom moeten mensen met een overeenkomstige constitutie tijdens deze perioden extra inspanningen leveren om de juiste balans te vinden, bijvoorbeeld door voedingsstoffen te nuttigen die deze versterkende eigenschappen tegengaan.
Kapha dosha: koud, zwaar, vochtig, geaard en langzaam
Kapha dosha bestaat uit water en aarde en is verantwoordelijk voor bescherming en smering. Van de smering van de gewrichten, de bescherming van de maagwand en het immuunsysteem tot aan het handhaven van gezonde psychologische grenzen. Daarom is Kapha voor iedereen van primair belang, omdat het onze beschermer is.
Dit is de periode waarin de natuur langzaam ontwaakt uit de kou en de energie begint te verschuiven van een winterse slaap naar een nieuwe levenscyclus. Het weer wordt meestal vochtiger en kouder, wat resulteert in een Kapha-dominante ervaring.
Wat is het Kapha-seizoen?
Volgens Ayurveda wordt de tweede helft van de winter en de lente beschouwd als het Kapha-seizoen. Het is niet het kalenderjaar dat het Kapha-seizoen bepaalt, maar de kwaliteiten van de atmosfeer.
De eigenschappen van het Kapha-seizoen zijn onder andere:
- Vochtigheid en vocht van smeltend ijs, sneeuw of regen
- Zwaarte en stagnatie in de lucht
- Koude en koele temperaturen
- Saaiheid
- Traagheid
Deze omgevingsfactoren beïnvloeden het menselijk systeem door dezelfde kwaliteiten in onze geest en ons lichaam te verhogen. De vochtige, koude en zware kwaliteiten manifesteren zich als opgehoopte gifstoffen, die de energetische kanalen verstoppen en onze immuniteit verlagen. Daarom kan een begin van een Kapha-seizoen onevenwichtigheden veroorzaken.
Overmatig Kapha kan leiden tot:
- Vermoeidheid
- Slaperigheid
- Koud voelen
- Trage stofwisseling
- Verkoudheid
- Traagheid
- Sinusverstopping
- Hoesten
- Griep
- Problemen met de spijsvertering
- Obstipatie
- Gewichtstoename
- (Voorjaars-) allergieën
- Congestie
- Slechte bloedsomloop
- Depressieve gevoelens
- Zwaar gemoed
- Energie dip
Hoe vermijd je Kapha onevenwichtigheden
Een belangrijk principe in de yoga van voeding is het principe van tegengestelden. Kapha is een van de drie Dosha’s, of energetische humeuren in de Ayurveda. De logica van Ayurveda is heel eenvoudig: om een verstoord Kapha-evenwicht te voorkomen, hoeven we alleen maar Kapha te verminderen. We kunnen de kwaliteiten ervan tegen te gaan door meer kwaliteiten van Vata en Pitta toe te voegen aan ons dagelijkse routines, voeding en lichaamsbeweging.
Kapha balancerende kwaliteiten:
- Droogte
- Lichtheid
- Helderheid
- Warmte
- Verkwikking
Spijsvertering in de Ayurveda
Bij Ayurveda draait alles om een goede spijsvertering. In het Sanskriet wordt hiervoor het woord ‘agni’ gebruikt, wat letterlijk ‘vuur’ betekent. Agni, ons spijsverteringsvuur, speelt een cruciale rol in onze algehele gezondheid en welzijn. Als agni sterk is, breekt het efficiënt voedsel af, neemt het voedingsstoffen op en verwijdert het afvalstoffen. Wanneer agni echter verzwakt is, kan dit leiden tot de ophoping van ‘ama’, oftewel gifstoffen, in het lichaam. Dit kan zich uiten in spijsverteringsproblemen, weinig energie en een verzwakt immuunsysteem.
Om agni te ondersteunen tijdens het Kapha-seizoen, is het belangrijk om voedingsmiddelen te eten die licht verteerbaar zijn en het spijsverteringsvuur stimuleren.
Ideale voeding voor het Kapha-seizoen
Houd het licht, warm en droog
Tijdens de herfst en winter hebben we zwaarder voedsel nodig om ons te helpen aarden en voeden tijdens het harde Vata-seizoen. Maar in het Kapha-seizoen zullen deze zware voedingsmiddelen ons systeem overbelasten. Omdat Kapha nog steeds een koud seizoen is, willen we nog steeds warmte behouden. Licht en warm zijn de sleutelwoorden.
Tijdens het Kapha-seizoen is het belangrijk om voedingsmiddelen te vermijden die zwaar, koud en vochtig zijn. In plaats daarvan kun je de voorkeur geven aan voedingsmiddelen die licht, verwarmend en droog zijn. Hier zijn enkele voedingsmiddelen die je in je dieet kunt opnemen:
- Scherpe, bittere en samentrekkende smaken. Tijdens dit seizoen kun je de scherpe, bittere en samentrekkende smaken in je maaltijden het beste iets verhogen. Kies voor samentrekkend fruit zoals appels, kersen, veenbessen, perziken, peren, granaatappel en frambozen. Dit in combinatie met zure smaken en bitter voedsel helpt je om je lever te reinigen. Scherpe smaken helpen je (vet)metabolisme te versnellen en verstoppingen op te lossen.
- Lichte granen: Kies voor lichte granen zoals quinoa, gerst, rogge en boekweit in plaats van zwaardere granen zoals tarwe en rijst.
- Vezelrijke of bittere groene groenten: Eet veel vezelrijke groenten zoals bonen, kikkererwten en linzen of bittere groenten als boerenkool, andijvie, spinazie en snijbiet, of kruisvormige groenten zoals kool, broccoli, bloemkool, boerenkool en spruitjes.
- Lichte eiwitbronnen: Kies voor lichte eiwitbronnen zoals magere vis, kip (voor de niet vegetariërs) en bonen. Vermijd zware en vette eiwitbronnen zoals rood vlees.
- Verwarmende kruiden en specerijen: Voeg verwarmende kruiden en specerijen toe aan je maaltijden, zoals kurkuma, koriander, komijn, chili, kaneel, knoflook, gember, cayennepeper, en zwarte peper.
- Vochtafdrijvende voedingsmiddelen: Kapha-seizoen is vaak vochtig, dus het is belangrijk om voedingsmiddelen te eten die vochtafdrijvend werken, zoals bieten, selderij en asperges.
- Verzachtende kruidenthee: Drink warme kruidentheeën zoals gemberthee, brandnetelthee of venkelthee om je spijsvertering te ondersteunen en je lichaam te verwarmen.
- Beperk je zoutinname: want zout kan ervoor zorgen dat je water vasthoudt.
- Beperk zuivelproducten: deze kunnen leiden tot ophopingen van slijm en afvalstoffen.
- Vermijd koud voedsel en vloeistoffen. Nuttig je voeding heet of op kamer temperatuur.
Tot slot..
Laat de stagnatie los en beweeg meer
Kapha wordt gekenmerkt door zwaarte en stagnatie. Beide kunnen we verzachten met energierijke activiteiten: hardlopen, wandelen, aerobics, poweryoga, pilates, dans. Kortom, alles wat de hartslag doet pompen. Als je nog geen actieve levensstijl hebt, is dit een goed moment om daarmee te beginnen.
Zoek manieren om gemotiveerd en betrokken te blijven in je leven. Benader dingen met een licht hart, lach, vaak en omarm verandering, als tegengif voor de bewolkte, trage en zware kwaliteiten van de winter.
Bron: Global Heart
Je kunt ook interesse hebben in:
