Geraffineerde versus ongeraffineerde kokosolie: wat is het verschil?
(aHealthylife | Juglen Zwaan) Kokosolie is de afgelopen jaren wereldwijd uitgegroeid tot een van de populairste bakoliën. Het wordt in veel landen in de Stille Oceaan en Azië van oudsher gebruikt als een van de belangrijkste vetbronnen.
De verschillen tussen ongeraffineerde en geraffineerde kokosolie
Dit plantaardige vet heeft een aantal eigenschappen die andere bakoliën niet hebben, zoals dat het voornamelijk uit verzadigd vet bestaat, waardoor het bij kamertemperatuur vast is in plaats van vloeibaar. Het bevat ook middellangeketenvetzuren (MCT’s) en laurinezuur, stoffen die gunstige effecten kunnen hebben op de vetverbranding en bescherming van het hart (1). Maar misschien ben je benieuwd welk type kokosolie het beste bij je past. Dit artikel gaat in op de verschillen tussen ongeraffineerde en geraffineerde kokosolie, en op de vraag welk type je in specifieke gevallen het best zou kunnen gebruiken.
Productie
Het belangrijkste verschil tussen geraffineerde en ongeraffineerde kokosolie is de manier van produceren, wat op zijn beurt invloed heeft op enkele van de fysieke eigenschappen, zoals smaak en rookpunt.
Ongeraffineerde kokosolie
Ongeraffineerde kokosolie, ook wel extra vierge/virgin kokosolie genoemd, is olie die uit het kokosvruchtvlees is geperst en niet verder is bewerkt. Er zijn twee methoden om ongeraffineerde kokosolie aan kokosnoten te onttrekken (2):
- Met een machine die kokosolie uit gedroogd kokosvruchtvlees of kopra perst.
- Met een techniek waarbij zowel kokosmelk als kokosolie uit verse kokosnoten wordt geperst, waarna melk en olie worden gescheiden.
De meeste ongeraffineerde kokosolie wordt gewonnen via het natte proces. Mogelijk zie je weleens ongeraffineerde kokosolie met het label ‘koudgeperst’, wat betekent dat er geen hitte aan te pas is gekomen bij de extractie. Ongeraffineerde kokosolie is vast bij kamertemperatuur en heeft een sterke kokossmaak en geur, die kan worden doorgegeven aan voedingsmiddelen die ermee zijn bereid. Het rookpunt, of de temperatuur waarbij de olie begint te roken, is 177 ° C (4).
Geraffineerde kokosolie
Geraffineerde kokosolie daarentegen ondergaat een extra bewerking om het beter geschikt te maken voor bij het koken en bakken. Het begint met het persen van ruwe kokosolie uit kopra. Bij deze stap is het proces vaak vergelijkbaar met dat van de droge extractie van ongeraffineerde kokosolie. Vervolgens kunnen een of meer van de volgende stappen plaatsvinden, afhankelijk van het fabricageproces (5):
- Ontgommen. De ruwe kokosolie wordt gemengd met een ontgommingsmiddel om de lijmachtige stoffen (gom) te verwijderen, wat de textuur en kwaliteit van de olie kan veranderen. De olie wordt in water gewassen, zodat de gom zich scheidt van de olie.
- Neutraliseren. Vervolgens wordt natriumhydroxide, of loog, aan de olie toegevoegd, die een zeep vormt met vrije vetzuren in de olie. De olie wordt vervolgens gewassen met water, waarbij de zeep en vrije vetzuren worden verwijderd. Dit vermindert het risico op ranzig worden, omdat vrije vetzuren vatbaar zijn voor oxidatie.
- Bleken. Na neutralisatie wordt de olie ‘gebleekt’ door het te filteren met een geactiveerd kleifilter. Bij dit proces wordt geen bleekmiddel gebruikt.
- Ontgeuren. Tenslotte wordt de olie met warmte ontgeurd om alle resterende kokosgeur of -smaak te verwijderen.
Hoewel de resulterende kokosolie sterker bewerkt is, heeft het een hoger rookpunt van 204-232° C, waardoor het geschikter is voor bakken op hoge temperatuur. Voor het grootste deel is het ook smaak- en geurloos (6). Geraffineerde en ongeraffineerde kokosolie hebben verder vergelijkbare voedingsprofielen, met 120 calorieën per eetlepel (14 gram). Elk type bevat eveneens vergelijkbare verhoudingen van middellangeketenvetzuren (MCT’s), laurinezuur en verzadigde en onverzadigde vetten (4, 7, 8, 9).
Kortom: Ongeraffineerde kokosolie kan droog of nat worden geëxtraheerd, terwijl geraffineerde kokosolie enkele aanvullende bewerkingsstappen ondergaat. Geraffineerde kokosolie is meestal smaak- en geurloos en heeft een hoger rookpunt dan ongeraffineerde kokosolie.
Een keuze maken
Het kiezen van geraffineerde of ongeraffineerde kokosolie is voor het grootste deel een kwestie van persoonlijke voorkeur. Er zijn echter bepaalde toepassingen waarvoor het ene type wellicht beter geschikt is dan het andere. Enkele voorbeelden:
Bakken
Vanwege de sterke kokossmaak en geur van ongeraffineerde kokosolie kan geraffineerde kokosolie een betere keuze zijn om mee te bakken en braden. Als je geraffineerde kokosolie gebruikt, is het resultaat vrij van de smaak en geur van kokos die anders zouden kunnen botsen met de smaken van het product. Geef je echter de voorkeur aan ongeraffineerde kokosolie en vind je de smaak niet erg of juist lekker, dan is het onwaarschijnlijk dat het lagere rookpunt de kwaliteit van gebakken producten beïnvloedt, aangezien het voedsel zelf niet zulke hoge temperaturen zal bereiken, zelfs niet in een oven die hoger is ingesteld dan 175°C. Hoe dan ook, beide soorten kokosolie zijn een geweldig veganistisch alternatief voor boter bij het bakken, omdat ze allebei vast zijn bij kamertemperatuur. Dit maakt kokosolie ideaal voor gebruik in recepten als veganistische koekjes of bladerdeegrecepten, die beter lukken met een vet in vaste vorm.
Koken
Bij het koken zorgt het hogere rookpunt van geraffineerde kokosolie ervoor dat het als winnaar uit de bus komt. Het is ideaal voor bakken en braden op hoog vuur, zoals roerbakken en sauteren. Hierdoor kook je op hogere temperaturen, wat resulteert in een product dat knapperig is maar niet aangebrand. Toch kun je hiervoor ook ongeraffineerde kokosolie gebruiken, hoewel je misschien iets langer op een lagere temperatuur moet roerbakken. Als alternatief is milde olijfolie misschien nog beter geschikt voor kooktoepassingen op hoog vuur, zoals roerbakken. Het heeft een rookpunt tussen 250-270°C en een mild, nootachtig aroma dat vaak een goede aanvulling is op gefrituurd of gebakken voedsel (10). En als je op zoek bent naar een olie voor saladedressings of om over bereid voedsel te sprenkelen, dan is koudgeperste extra vierge olijfolie de beste optie, omdat het mild van smaak is en vloeibaar is bij kamertemperatuur. Olijfolie kan dus worden gebruikt om te bakken, omdat het rookpunt varieert van 175-210 °C (11).
Huid- en haarverzorging
Veel mensen gebruiken kokosolie op hun huid en haar als natuurlijke vochtinbrengende crème of conditioner. Hoewel je hiervoor geraffineerde kokosolie kunt gebruiken als de geur van de ongeraffineerde variëteit je stoort, is ongeraffineerde kokosolie misschien een betere keuze, omdat het minder bewerkt is en daardoor waarschijnlijk zachter is voor je huid en haar.
Diëten
Ten slotte gebruiken sommige mensen kokosolie omdat het past bij hun voedingsvoorkeur of -behoefte. De olie is bijvoorbeeld een populaire keuze voor mensen die een koolhydraatarm, vetrijk ketogeen dieet volgen, omdat het kleine hoeveelheden, mogelijk vetverbrandende, MCT-olie bevat (1). Voor mensen die ketogeen eten, is elk type over het algemeen prima, gezien de zeer vergelijkbare voedingsprofielen (7, 8). Sommige mensen zijn echter eerder bezorgd over de kwaliteit van hun voeding dan over de inhoud van macronutriënten. Mensen die minimaal bewerkte voeding willen eten, die bijvoorbeeld paleo of ‘clean’ eten, nemen bijvoorbeeld het liefst ongeraffineerde kokosolie omdat die het minst bewerkt is en daarom waarschijnlijk zachter is voor je huid en haar.
Kortom: Vanwege de milde smaak en het hoge rookpunt kiezen veel mensen voor geraffineerde kokosolie bij het bakken en braden. Minimaal bewerkte ongeraffineerde kokosolie kan echter beter zijn voor huid- en haarverzorging en ook als je kiest voor zoveel mogelijk onbewerkte voeding.
Conclusie
Hoewel de voedingsprofielen van geraffineerde en ongeraffineerde kokosolie grotendeels overeenkomen, zijn er toch opmerkelijke verschillen. Geraffineerde kokosolie heeft een mildere geur en smaak maar een hoger rookpunt, terwijl ongeraffineerde kokosolie minimaal wordt bewerkt, waardoor het een sterke kokossmaak heeft en een lager rookpunt. Afhankelijk van waar je de olie voor nodig hebt, is het ene type wellicht beter geschikt voor je dan het andere. Hoe dan ook, vanwege de vergelijkbare gehaltes aan voedingsstoffen, zijn zowel geraffineerde als ongeraffineerde kokosolie gezonde en goede bronnen van vet (met toestemming vertaald).
Bron: aHealthylife
Je kunt ook interesse hebben in:
