Zijn nachtschade groenten gezond of ongezond?

12 juli 2021

(aHealthylife | Juglen Zwaan) Nachtschade groenten behoren tot de plantenfamilie met de Latijnse naam Solanaceae. Aardappelen, tomaten, paprika’s en aubergines zijn allemaal veel voorkomende nachtschades. Vele zijn rijke bronnen van voedingsstoffen en horen tot het basisvoedsel in verschillende culturen. Sommigen geloven echter dat bepaalde groepen mensen misschien beter af zijn als ze nachtschades vermijden. Zij beweren dat schadelijke stoffen die in deze groenten worden aangetroffen, kunnen bijdragen aan ontstekingsziekten van de darmen en auto-immuunziekten. Dit artikel geeft een overzicht van de gezondheidseffecten van nachtschade groenten om je te helpen beslissen of deze voedingsmiddelen goed voor je zijn.

Wat zijn nachtschade groenten?

Nachtschadegroenten zijn de eetbare delen van de bloeiende planten die tot de Solanaceae familie behoren. De oorsprong van de naam nachtschade is onduidelijk, maar het zou kunnen dat dit in verband staat met het duistere en mystieke verleden ervan. Het gerucht gaat dat sommige nachtschades vroeger werden gebruikt als verdovende middelen en hallucinogenen. De nachtschadefamilie bevat meer dan 2.000 plantensoorten, maar daarvan worden er maar heel weinig als voedsel gegeten. Sommige, zoals belladonna, zijn zelfs giftig. Tot de nachtschades horen echter ook groenten die al honderden jaren het hoofdvoedsel zijn van veel samenlevingen. Enkele van de meest gegeten nachtschadegroenten zijn:

Vele kruiden en specerijen zijn ook afgeleiden van deze groenten, waaronder cayennepeper, gemalen rode peper, chilipoeder en paprikapoeder. Zwarte en witte peper komen van peperbessen, die niet in de nachtschadefamilie zitten. Daarnaast bevatten verschillende specerijen en andere veelvoorkomende voedingsmiddelen nachtschadegroenten als ingrediënten, zoals chilisaus, ketchup, tomatensaus en salsa. Hoewel ze over het algemeen worden aangeduid als groenten, worden veel nachtschades botanisch als fruit gezien, zoals tomaten, aubergines en pepers.

Kortom: nachtschades behoren tot de plantenfamilie Solanacaea. Ze omvatten aardappelen, tomaten, aubergines en paprika’s.

Rijke bronnen van voedingsstoffen

Veel gezondheidsprofessionals moedigen je aan om nachtschades te eten vanwege hun hoge nutriëntendichtheid. Dit betekent dat ze veel voedingsstoffen bevatten, maar slechts weinig calorieën.

Tomaten: zijn goede bronnen van vitamine A en C. Ze bevatten ook een antioxidant genaamd lycopeen. Deze voedingsstoffen kunnen markers van ontstekingen verminderen en het risico op verschillende chronische ziekten verlagen (1, 2).
Paprika’s: bevatten ongelooflijke hoeveelheden vitamine C, wat zeer gunstig is voor de gezondheid; het draagt bijvoorbeeld bij aan een betere opname van ijzer (3).
Chilipepers: bevatten capsaïcine, het stofje dat zorgt voor de pittige, hete smaak. Capsaïcinepoeder als supplement blijkt maagzuurklachten te helpen verlichten en het afvallen te bevorderen doordat het helpt minder calorieën in te nemen (4, 5).
Aubergines: zijn een goede bron van vezels, met 2,5 gram per portie. Deze belangrijke voedingsstof helpt bij het reguleren van de stoelgang en kan je risico op hartziekten verlagen (6).
Aardappelen: met schil bevatten ze vrij veel kalium, vitamine B6 en mangaan (7).

In tegenstelling tot de meeste nachtschades zijn aardappelen een zetmeelrijke groente. Een kleine aardappel bevat ongeveer 30 gram koolhydraten (7). Mensen met diabetes of anderen die hun bloedsuikerspiegel willen verlagen, kunnen beter niet te veel aardappelen eten.

Kortom: nachtschades zijn voedzame voedingsmiddelen die door hun gehalte aan vitaminen, mineralen, vezels en antioxidanten een aantal voordelen voor de gezondheid kunnen bieden.

Zijn ze schadelijk voor mensen met auto-immuunziekten?

Hoewel nachtschadegroenten een rijke bron van voedingsstoffen zijn, beweren veel mensen dat ze schadelijk zijn en vermeden moeten worden. Het merendeel van deze beweringen lijkt zich te centreren rond bepaalde stoffen die in nachtschades worden aangetroffen en die alkaloïden worden genoemd. Alkaloïden zijn stikstofhoudende stoffen die gewoonlijk in de bladeren en stengels van nachtschades voorkomen. Ze zijn vaak erg bitter en functioneren als een natuurlijk insectenwerend middel. Maar de eetbare delen van deze planten bevatten ook enkele alkaloïden. Bijgevolg stoppen veel mensen met auto-immuunziekten met het eten van nachtschades, in de overtuiging dat ze bijdragen aan hun gezondheidsproblemen. Onderzoek heeft echter nog niet aangetoond dat nachtschadegroenten bijdragen aan auto-immuunziekten.

Chronische darmontsteking

Chronische darmontsteking of IBD (irritable bowel disease) is een groep van auto-immuunziekten die worden gekenmerkt door ontstekingen in het spijsverteringskanaal. Voorbeelden zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Bij mensen met IBD werkt het beschermende slijmvlies van de darm niet goed en laat het bacteriën en andere schadelijke stoffen toe in de bloedbaan (8, 9). Dit wordt ook wel verhoogde darmdoorlaatbaarheid genoemd, of ‘lekkende darm’ (10). Wanneer dit gebeurt, valt het immuunsysteem van het lichaam de schadelijke stoffen aan, wat leidt tot een verdere ontsteking van de darm en veel vervelende maagdarmklachten, zoals pijn, diarree en malabsorptie. Hoewel het onderzoek hierover beperkt is, suggereren enkele studies bij dieren dat de alkaloïden in nachtschades het darmslijmvlies van mensen met IBD verder kunnen aantasten. In twee afzonderlijke IBD-studies met muizen, bleken de alkaloïden in aardappelen de darmdoorlaatbaarheid negatief te beïnvloeden en de darmontsteking te verergeren (11, 12). Het is belangrijk op te merken dat de concentraties van alkaloïden in deze studies veel hoger waren dan de hoeveelheid die in een normale portie wordt gevonden. Daarnaast suggereren twee reageerbuisonderzoeken dat een stofje genaamd pectine in tomaten en capsaïcine in paprika’s ook de darmdoorlaatbaarheid kan verhogen (13, 14). Dit beperkte dier- en reageerbuisonderzoek suggereert dat mensen met IBD kunnen profiteren van het verwijderen of verminderen van nachtschades. Maar voordat er meer definitieve aanbevelingen kunnen worden gedaan is er onderzoek nodig bij mensen.

Effecten op andere auto-immuunziekten

Nog minder is bekend over de effecten van nachtschade op andere auto-immuunziekten. Er kan echter een verband zijn tussen verhoogde darmdoorlaatbaarheid, of lekkende darm, en auto-immuunziekten zoals coeliakie, multiple sclerose en reumatoïde artritis (15, 16). Sommige deskundigen geloven dat een lekkende darm kan bijdragen aan hogere ontstekingsniveaus over het hele lichaam die de ziektesymptomen verergeren (17, 18). Op basis van deze overtuiging is door sommigen gesuggereerd dat nachtschades de darmdoorlaatbaarheid kunnen verhogen en de symptomen van deze auto-immuunziekten kunnen verergeren. Veel mensen met deze ziekten die zijn gestopt met het eten ervan melden een verbetering van de symptomen, maar het bewijs voor deze aanbeveling is op dit moment vooral anekdotisch en moet nader worden onderzocht.

Kortom: sommige dierstudies suggereren dat nachtschades negatieve effecten kunnen hebben bij mensen met IBD, maar er is meer onderzoek nodig bij mensen voordat aanbevelingen kunnen worden gedaan over het stoppen met eten van nachtschades.

Gevoeligheden en allergieën

Andere groepen mensen, zonder auto-immuunziekte, beweren ook dat het elimineren van nachtschades hun gezondheid drastisch heeft verbeterd. Er wordt vaak gezegd dat deze mensen overgevoelig zijn voor nachtschades. Binnen de groep van mensen met artritis bijvoorbeeld wordt door sommigen beweerd dat het elimineren van nachtschade de pijn verlicht. Er is een oudere theorie dat nachtschade een vorm van vitamine D bevat die calciumafzettingen veroorzaakt, die kunnen bijdragen aan gewrichtspijn en andere artritissymptomen. Het is waar dat er een vitamine D-achtige stof is ontdekt in planten uit de nachtschadefamilie. En sommige studies hebben gerapporteerd dat dieren die zich voeden met deze planten calciumafzettingen hebben ontwikkeld in zachte weefsels, die gezondheidsproblemen veroorzaken (19, 20, 21). Er lijkt echter geen bewijs te zijn dat nachtschade vitamine D bevat of dat het eten van deze groenten calciumafzettingen, artritissymptomen of andere gerelateerde gezondheidsproblemen bij de mens veroorzaakt. Naast nachtschadegevoeligheden hebben sommige mensen in zeldzame gevallen allergieën voor specifieke nachtschadegroenten. De symptomen van een allergie variëren, maar kunnen bestaan uit huiduitslag, netelroos, jeuk in de keel, zwelling en ademhalingsmoeilijkheden (22, 23). Als je een van deze symptomen ondervindt wanneer je een bepaalde nachtschadegroente eet, is het verstandig om te stoppen met het eten van dat specifieke voedsel en medisch advies in te winnen voor verdere tests. Als je een eliminatiedieet wilt beginnen, ga dan naar een dokter of diëtist.

Kortom: sommige mensen die beweren dat ze gevoelig zijn voor nachtschade, vonden verlichting door ze te vermijden, hoewel er geen onderzoek is dat dit ondersteunt. Anderen hebben zeldzame allergieën voor bepaalde nachtschadesoorten.

Het elimineren van nachtschade

Als je gezond bent en geen negatieve reacties hebt op nachtschade, is er geen dwingende reden om ze te vermijden. Ze zijn rijk aan voedingsstoffen en bieden verschillende potentiële voordelen voor de gezondheid. Aan de andere kant, als je een auto-immuunziekte hebt zoals IBD of denkt dat je gevoelig bent voor nachtschade, kun je overwegen deze uit je dieet te weren om er achter te komen of je veranderingen in je klachten opmerkt. Als je besluit dit te doen, stop dan ten minste 4 weken lang met het eten van alle nachtschades en producten die deze groenten bevatten. Zorg ervoor dat je de ernst van je symptomen gedurende deze tijd in de gaten houdt. Na deze eliminatieperiode moet je beginnen de nachtschades één voor één opnieuw te introduceren in je voedingspatroon. Maak geen andere veranderingen in de levensstijl in deze periode. Vergelijk na het herinvoeren van de nachtschade de ernst van de symptomen tijdens de eliminatie- en herintroductieperiode. Als je klachten waren afgenomen tijdens de eliminatie en erger werden toen je de nachtschade opnieuw introduceerde, dan kun je misschien doorgaan met het vermijden ervan voor langere tijd. Als er geen verschil in symptomen is tussen de twee periodes, kun je beter andere behandelingen voor je klachten zoeken en gewoon nachtschade blijven eten.

Kortom: het is voor de meeste mensen goed om nachtschade groenten te eten. Als je echter een auto-immuunziekte hebt, kun je overwegen om nachtschades te elimineren zodat je kan nagaan of er veranderingen optreden.

Vervanging voor gangbare nachtschadegroenten

Als je besluit om de nachtschade op lange termijn te elimineren, mis je de voedingsstoffen die ze leveren. Er zijn echter genoeg andere voedingsmiddelen om uit te kiezen die veel van dezelfde voedingsstoffen en gezondheidsvoordelen bieden. Hier zijn een paar aanpassingen die je kunt invoeren om gezond te blijven eten, terwijl je nachtschades vermijdt:

Schakel over op zoete aardappelen: door over te schakelen van witte aardappelen naar zoete aardappelen vermijd je nachtschade en krijg je veel meer vitamine A binnen.
Gebruik pesto: In plaats van tomatensaus in pizza en pasta is groene pesto – waarin geen nachtschade mag zitten – een heerlijk alternatief. Rode pesto bevat meestal tomaten en moet dan dus vermeden worden.
Eet citrusvruchten: veel nachtschade bevat vitamine C, maar citrusvruchten zoals sinaasappels, mandarijnen en grapefruits zijn daarvoor ook uitstekende bronnen.
Eet meer bladgroenten: bladgroenten zoals spinazie en boerenkool zijn prima bronnen van vele vitaminen, mineralen en voedingsvezels.

Als je toch wel nachtschade wilt blijven eten, maar het gehalte aan alkaloïden wilt verlagen, kun je dit bereiken door je aardappelen te schillen, groene tomaten te beperken en deze groenten volledig te koken.

Kortom: het elimineren van nachtschade betekent dat je enkele belangrijke voedingsstoffen mist. Er zijn echter veel andere voedingsmiddelen die rijk zijn aan voedingsstoffen en die je dus kan proberen.

Om te onthouden

Nachtschadegroenten bevatten belangrijke voedingsstoffen en bieden veel voordelen voor de gezondheid. Het is voor de meeste mensen raadzaam om ze te eten. Mensen die er gevoelig voor zijn kunnen kiezen voor het vermijden van nachtschades. Als je het idee hebt dat je gevoelig bent voor nachtschade, zijn er genoeg andere groenten en fruit die je in plaats daarvan kunt eten als onderdeel van een gezond voedingspatroon (met toestemming vertaald).

Bron: aHealthylife

Je kunt ook interesse hebben in:

Ontstekingsremmende voeding: hoe je op natuurlijke wijze ontstekingen kunt tegengaan

Kan je aardappelen eten als je diabetes hebt?