Prikkelbaar zijn (de oorzaken en wat je er aan kunt doen)
(soChicken | Jelle Hermus) Over het algemeen heb je een zonnig humeur, maar je merkt dat je die vrolijke versie van jezelf al een tijdje niet gezien hebt. Kortom, je voelt je prikkelbaar. Tijd om je leven weer leuker te maken.
Waarom ben ik zo prikkelbaar?
Iedereen heeft wel eens een slechte dag of een ochtendhumeur. Doordat je slecht hebt geslapen bijvoorbeeld. Of door vervelende gebeurtenissen die op je pad komen.
Wanneer je langere tijd prikkelbaar of chagrijnig bent, dan is er misschien meer aan de hand. Er kunnen veel verschillende oorzaken zijn, zoals:
- Stress en vermoeidheid. Moet je constant presteren en heb je geen tijd om tot rust te komen? Dan raak je op een gegeven moment overspannen. Prikkelbaarheid is daar een symptoom van.
- Chronische pijn of andere lichamelijke klachten. Als je altijd pijn hebt, snel vermoeid bent of niet meer alles kunt doen, dan is het logisch dat je daar prikkelbaar van wordt.
- Psychische aandoeningen zoals een (milde) depressie, een angststoornis, bipolaire stoornis of autisme. Het kost veel energie om hiermee om te gaan, waardoor je gespannen of prikkelbaar kunt zijn.
- Een periode van vervelende of ingrijpende gebeurtenissen. Door ziekte, ontslag, een scheiding of het verlies van een dierbare kun je tijdelijk extra prikkelbaar zijn.
- Menstruatieklachten of de overgang. Door veranderende hormonen zit je minder goed in je vel en ben je gevoeliger voor prikkels.
- Perfectionisme en weinig zelfvertrouwen. Als je de hele tijd bezig bent met jezelf bewijzen, dan blijft er weinig ruimte voor plezier en ontspanning. Hierdoor kun heftiger reageren op kritiek en dingen die misgaan.
- Medicijnen, alcohol en cafeïne verstoren de natuurlijke processen in je lichaam waardoor je anders en heftiger kunt reageren op mensen en gebeurtenissen.
Wat al deze oorzaken gemeen hebben, is dat ze zorgen voor een overvloed aan negatieve prikkels. Prikkelbaarheid op zichzelf is daar een gezonde reactie op. Het vertelt je dat je ergens last van hebt, zodat je er wat aan kunt doen.
Schrijf je irritaties van je af
Prikkelbaarheid kan je zomaar overvallen. Alsof het een gevoel is waar je zelf geen invloed op hebt. Misschien vind je zelfs wel dat je eigenlijk wat verdraagzamer zou moeten zijn.
Ten eerste, er is niets mis met je en je bent geen slecht mens. Jij bent niet je prikkelbaarheid. Je hebt last van prikkelbaarheid. Dat is iets anders.
Door je irritaties van je af te schrijven, krijg je een beter inzicht in je gevoelens en meer grip op je prikkelbaarheid. Hierdoor zie je welke stappen je kunt zetten om je leven weer leuker te maken.
Beantwoord voor jezelf onderstaande vragen:
- Heb je lichamelijke klachten? Zo ja, welke klachten zijn dit en kun je hier iets aan doen?
- Lig je ‘s nachts wakker en waar pieker je dan over? Kun je iets aan deze situatie veranderen of moet je het accepteren?
- Heb je te hard of te veel gewerkt de afgelopen tijd waardoor je misschien overspannen bent?
- Is er iets ingrijpends gebeurd waardoor je leven momenteel op z’n kop staat?
- Welke mensen roepen bij jou irritatie op en waarom?
- Welke situaties roepen bij jou irritatie op en waarom?
Sommige oorzaken kun je zelf aanpakken. Je kunt bijvoorbeeld je irritaties bespreekbaar maken of extra rust pakken. Er zijn ook oorzaken waarbij je hulp nodig hebt. Bijvoorbeeld van een arts, psycholoog of werkgever.
Pak je rust
Als je prikkelbaar bent, dan ben je op de één of andere manier overbelast. Lichamelijk, psychisch of emotioneel. Het is dus belangrijk om je rust te pakken en te ontspannen.
De eerste stap is het aantal prikkels verminderen. Houd voldoende ruimte in je agenda voor ontspanning, zoek de rust van de natuur op en leg je mobiele telefoon regelmatig even aan de kant.
Mindfulness en meditatie kunnen je helpen wat vaker in het ‘hier en nu’ te leven – en minder bezig te zijn met wat is geweest of wat nog komt.
Zorg daarnaast voor een fijne uitlaatklep. Bijvoorbeeld in de vorm van sport, spel of creativiteit. Zoek iets waar je weer positieve energie van krijgt. Dans je frustraties eruit, sla op een boksbal, speel tikkertje met je kinderen, ga naar een museum, ontdek een nieuwe stad of maak een mooie fietstocht.
Voel je dankbaar voor de mooie dingen
Een prikkelbaar gevoel is geen fijn gevoel. Het legt de nadruk op waar je last van hebt. Dit kun je omdraaien door je te richten op de dingen waar je dankbaar voor bent.
Dankbaarheid is een krachtige emotie. Je kunt niet tegelijk dankbaar en geïrriteerd zijn. Probeer het maar eens. Zodra je een irritatie voelt opkomen, verleg je je aandacht naar iets waar je dankbaar voor bent.
Er is genoeg om dankbaar voor te zijn. Denk aan de mensen van wie je houdt, een dak boven je hoofd, je gezondheid of de dingen die je nog kunt doen, een lief gebaar, een lekkere maaltijd, een gezellige avond of een mooi landschap.
Hoe meer je jezelf traint om dankbaar te zijn, hoe meer mooie dingen je gaat zien. En hoe kleiner je irritaties worden. Het is alsof je eerst door een vergrootglas keek naar alles wat je irriteerde en nu met een bredere blik de werkelijkheid kunt zien.
Dankbaarheid tovert niet alle negatieve prikkels weg en het lost ook niet je problemen op, maar het helpt wel om positiever in het leven te staan. En wie wil dat nou niet?
Bron: soChicken
Je kunt ook interesse hebben in:
