Afrekenen met beginangst: zuchten en steunen zijn goed voor je!
(Sigrid van Iersel) Heb jij last van beginangst, omdat jij tegen jezelf zegt dat je werk alleen de moeite waard is als het briljant wordt? Lees dan even verder.
Laatst begon ik aan een schilderij over enkele fantasiehuizen.
Het idee was snel geboren, maar de uitwerking pakte uit als een geweldige worsteling. Ik had werkelijk geen idee van verhoudingen, kleuren of penseelstreek. En tegelijkertijd was eigenlijk àlles goed, want het was immers mijn persoonlijke fantasiehuis.
Fantasiegebouw werd het huis der zuchten
De schilders naast mij hoorden me zuchten en steunen. Ondertussen was ik in gesprek met een nare commentator in mijn hoofd. Die vertelde mij dat het schilderij wel de moeite waard moest zijn. Anders stond ik daar mijn tijd te verprutsen.
En alsof dat nog niet genoeg was: wát als zou blijken dat ik het helemaal niet kon…?
Het zijn de symptomen van beginangst
Veel mensen die iets creëren hebben last van die stemmetjes, of dit nou over een ontwerp, een boek of een marketingtekst gaat.
Blogschrijvers eisen van zichzelf dat ze een verpletterend stuk schrijven, voordat ze het mogen publiceren. Kunstenaars vertellen zichzelf dat ze ‘echte kunst’ moeten maken, anders is het niet de moeite waard. Wetenschappers vinden dat ze een geweldige doorbraak moeten bereiken met hun onderzoek, voordat ze een voorstel durven te presenteren.
Waarom doen we onszelf dit aan? Waarom houden we ons bezig met het recyclen van dit soort onzinnige gedachten, die ons enorm blokkeren? Gedachten die er ons zelfs van weerhouden om te beginnen met wat we het liefste doen?
Ronddolen op een onbewerkt terrein
Afrekenen met beginangst vraagt om meer inzicht in het creatieve proces. Je doolt vaak eerst rond op onbewerkte grond waar je vastloopt op iets dat misschien te vergezocht lijkt, te ingewikkeld of juist te voor de hand liggend.
Maar in die onzekere dwaaltocht komt er bijna altijd ook een doorbraak. “Als ik een nieuw programma ga maken, staat er niets op papier”, vertelde Youp van ’t Hek daarover in NRC Handelsblad (9 juli 2016). “Dan begin ik kastjes te schilderen, een raam te vervangen… Als ik op een zeker moment de auto ga wassen roept mijn vrouw: naar je computer!”
Vertrouw in jezelf en het proces
Het helpt enorm als je al weet dat die moeizame dwaaltocht erbij hoort. Je hoeft jezelf dan niet meer te kwellen met onzekere gedachten dat het werk niet opzienbarend, niet belangrijk of niet indrukwekkend is.
Drentelen en zuchten horen erbij.
De sleutel bij het omgaan met beginangst is vertrouwen op jezelf en op het proces. En dat vereist de bereidheid om rondjes te draaien, te zoeken en de gedachte toe te laten dat het er allemaal bij hoort.
En dat gedrentel, gesteun en gekreun kun je heel goed vormgeven door gewoon alvast te beginnen. Iets maken dus. Want je meest briljante ideeën, beste oplossingen en creatiefste plannen komen vrij als je even nìet bezig bent met het eindresultaat.
Zodra de onzekere gedachten over de opbrengst even weg zijn, krijgt je daadkracht ineens de ruimte.
Dan moét je stuk ineens geschreven worden of dat penseel in de verf gedoopt worden. Je voelt weer het vuur. De drang tot creëren en uitvoeren is sterker dan de angst.
Het ei breekt open
Uiteindelijk kwam ook alles goed met mijn schilderij. Het was eindeloos proberen, zoeken en opnieuw beginnen, maar uiteindelijk kreeg ik ‘het’ te pakken.
En zo werden deze huizen geboren:
Het gaat erom dat je simpelweg in beweging komt en een eerste stap maakt. Het maakt niet uit wat je maakt, àls je maar wat maakt.
De ene creatie is vaak de bouwsteen voor de volgende. En uiteindelijk ontstaat er misschien toch wel iets briljants…
Succes!
Bron: Sigrid van Iersel
Je kunt ook interesse hebben in:
