Solastalgie: Hoe het verlies van je leefomgeving je psyche beïnvloedt

(Global Heart) Solastalgie is de diepe emotionele pijn die je voelt wanneer je vertrouwde omgeving wordt beschadigd door klimaatverandering of milieurampen.

Solastalgie: De onbekende pijn van milieuschade

Het concept solastalgie beschrijft een specifieke vorm van emotionele of existentiële stress veroorzaakt door ingrijpende veranderingen in de natuurlijke omgeving. Het woord is een samentrekking van de Latijnse woorden solacium (troost) en het Griekse algia (pijn), en werd in 2003 bedacht door de Australische filosoof Glenn Albrecht om het diepe psychologische leed te benoemen dat voortkomt uit het verlies van een vertrouwde leefomgeving.

Solastalgie versus nostalgie

Solastalgie wordt vaak vergeleken met nostalgie. Nostalgie is het heimwee dat je voelt wanneer je ver weg bent van huis; je verlangt naar een plek en een tijd die niet langer bij je in de buurt zijn. Solastalgie is echter het heimwee dat je voelt terwijl je nog thuis bent. De fysieke locatie is hetzelfde, maar de vertrouwde en troostrijke omgeving is op een verontrustende manier veranderd, en je bent machteloos om dat te voorkomen.

Deze vorm van pijn kan het gevolg zijn van verschillende vormen van milieuschade en verlies, waaronder:

• Natuurrampen: De nasleep van orkanen, overstromingen en bosbranden.
• Klimaatverandering: De langzame, maar merkbare, achteruitgang van een vertrouwde omgeving door veranderende weerpatronen, zoals aanhoudende droogte of het uitblijven van seizoensgebonden verschijnselen (denk aan bloesems die niet bloeien).
• Door de mens veroorzaakte milieuschade: De impact van grootschalige dagbouw, ontbossing of vervuiling op een lokaal landschap.

Hoe verlies van een leefomgeving onze psyche beïnvloedt

De stress van solastalgie is geworteld in de diepe band tussen mensen en hun omgeving. Wanneer deze band wordt verstoord, kan dit leiden tot diverse psychologische en emotionele gevolgen:

• Verdriet en verlies: Mensen kunnen een diep gevoel van verdriet ervaren over het verlies van een vertrouwde omgeving, een verlies dat net zo ingrijpend kan aanvoelen als het verlies van een dierbare.
• Hulpeloosheid en onmacht: Een belangrijk onderdeel van solastalgie is het gevoel dat je niet in staat bent om de veranderingen in de natuurlijke omgeving te controleren of te stoppen. Dit kan leiden tot een gevoel van hulpeloosheid, onzekerheid, wanhoop, en depressie.
• Angst en vrees: Het bewustzijn van een verslechterende omgeving, met name in de context van klimaatverandering, kan aanzienlijke angst oproepen over de toekomst en wat nog komen gaat.
• Identiteitsverlies: Voor veel gemeenschappen, in het bijzonder inheemse volkeren en boeren wiens cultuur en levensonderhoud diep verbonden zijn met het land, kan het verlies van hun leefomgeving ook een verlies van identiteit betekenen. De vernietiging van hun plek is een vernietiging van wie ze zijn.
• Geestelijke gezondheidsproblemen: Onderzoek toont een consistent verband aan tussen solastalgie en psychische problemen, zoals depressie, angst en posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Het bredere beeld: Milieuschade en geestelijke gezondheid

Wetenschappers erkennen steeds meer de negatieve impact van de achteruitgang van de leefomgeving op het menselijk welzijn. Dit omvat niet alleen de psychologische effecten van klimaatverandering, maar ook andere factoren zoals:

• Extreme weersomstandigheden: Deze kunnen acuut trauma veroorzaken, wat leidt tot PTSS, angst en depressie.
• Lucht- en geluidsvervuiling: Langdurige blootstelling aan deze stressoren wordt in verband gebracht met hogere percentages van psychische aandoeningen.
• Verlies van toegang tot de natuur: Een gebrek aan contact met de natuur, vaak door verstedelijking, wordt geassocieerd met verhoogde stress, angst en depressie.

Hoewel de emotionele tol van milieuschade groot is, suggereren onderzoekers dat het aanpakken van solastalgie en vergelijkbare “eco-emoties” een cruciale stap is in de voorbereiding op en het beperken van de mentale gevolgen van de klimaatcrisis. Dit kan onder meer inhouden dat we nieuwe manieren vinden om ons te verbinden met de natuur, de veerkracht van de gemeenschap opbouwen en concrete stappen ondernemen om een gevoel van invloed te creëren.

Bron: Global Heart

 Je kunt ook interesse hebben in:

Lijd jij aan het Shifting Baseline Syndrome?

Studie toont neurologische voordelen aan van wonen in de buurt van groen