Invloed van voeding op migraine: wat eet je wel en wat niet?

2 april 2018

(aHealthylife | Juglen Zwaan) Miljoenen mensen over de hele wereld lijden aan migraine. Hoewel de rol van voeding bij migraine omstreden is, wijzen sommige studies uit dat bepaalde voedingsmiddelen migraine kunnen uitlokken. Dit artikel gaat in op de mogelijke rol die voeding kan spelen bij migraine en bespreekt de supplementen die de het aantal aanvallen en de ernst ervan zouden kunnen verminderen.

Wat is migraine

Migraine is een veelvoorkomende aandoening die gekenmerkt wordt door een steeds terugkerende kloppende hoofdpijn die tot drie dagen kan aanhouden. Verschillende symptomen onderscheiden migraine van normale hoofdpijn. Meestal is er maar één kant van het hoofd aangedaan en gaat het gepaard met andere symptomen, zoals misselijkheid en overgevoeligheid voor licht, geluiden en geuren. Sommige mensen hebben ook last van visuele verstoringen, ook wel aura’s genoemd, voordat ze een migraineaanval krijgen (1). In 2001 hadden naar schatting 28 miljoen Amerikanen last van migraine. Onderzoek wijst uit dat het vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen (2, 3). De onderliggende oorzaak van migraine is onbekend, maar factoren als hormonen, stress en voeding kunnen hierbij een rol spelen (4, 5, 6). Ongeveer 27-30% van de migrainelijders gelooft dat bepaalde voedingsmiddelen een migraineaanval kunnen uitlokken (6, 7). Aangezien het bewijs meestal op persoonlijke waarnemingen is gebaseerd, is de rol van de meeste voedingsgerelateerde triggers omstreden. Er zijn echter onderzoeken die stellen dat sommige mensen met migraine gevoelig zouden kunnen zijn voor bepaalde voeding. Hieronder vind je 11 van de vaakst genoemde voedingsgerelateerde migrainetriggers.

1. Koffie
Koffie is een van de populairste dranken ter wereld. Het bevat veel cafeïne, een stimulerend middel dat ook in thee, cola en energiedrankjes zit. Het verband tussen cafeïne en hoofdpijn is complex. Op de volgende manieren kan het invloed hebben op hoofdpijn of migraine:

Migrainetrigger: Een hoge cafeïne-inname blijkt bij sommige mensen migraine op te roepen (8).
Migrainebehandeling: Gecombineerd met aspirine en paracetamol is cafeïne een effectief middel tegen migraine (9, 10).
Hoofdpijn door gebrek aan cafeïne: Als je regelmatig koffie drinkt, kan het overslaan van je dagelijkse dosis juist ontwenningsverschijnselen oproepen, waaronder hoofdpijn, misselijkheid, een slecht humeur en concentratieproblemen (11, 12).

Hoofdpijn als ontwenningsverschijnsel wordt vaak beschreven als een bonkende hoofdpijn met misselijkheid; symptomen die lijken op die van migraine (13). Naar schatting 47% van de regelmatige koffiedrinkers ervaart hoofdpijn na 12-24 uur lang geen koffie te hebben gehad. Langzamerhand wordt het erger, met een piek tussen de 20-51 uur na de laatste kop koffie. Dit kan twee tot negen dagen lang duren (14). Hoe meer cafeïne iemand dagelijks inneemt, hoe groter de kans op hoofdpijn door onthouding. Toch kan slechts 100 mg cafeïne per dag, of één kop koffie, al voldoende zijn om hoofdpijn te veroorzaken na onthouding (12, 15). Als je hoofdpijn krijgt na onthouding van cafeïne dien je te proberen je koffie-inname ongeveer gelijk te houden, of een paar weken de tijd te nemen om de hoeveelheid langzamerhand af te bouwen (11). Je cafeïne-inname beperken of uiteindelijk stoppen met drankjes met een hoog cafeïnegehalte is wellicht de beste optie voor sommigen (8).

Kortom: Ontwenning van cafeïne is een bekende trigger voor hoofdpijn. Mensen met migraine die regelmatig koffie drinken, of andere hoog gedoseerde cafeïnehoudende drankjes, dienen hun inname regelmatig te houden of langzamerhand af te bouwen.

2. Oude kaas
Ongeveer 9-18% van de mensen met migraine zegt gevoelig te zijn voor oude kaas (16, 17). Volgens wetenschappers komt dit door het hoge gehalte aan tyramine; een stof die zich vormt als bacteriën het aminozuur tyrosine afbreken tijdens het rijpingsproces. Tyramine kun je ook vinden in wijn, gistextract, chocolade en bewerkte vleesproducten, maar oude kaas is een van de rijkste bronnen (18). Het niveau van tyramine blijkt hoger te zijn bij mensen met chronische migraine, vergeleken met gezonde mensen of mensen met andere hoofdpijnproblemen (19). De rol van tyramine en andere biogene aminen bij migraine is echter omstreden, omdat de resultaten uit onderzoek gemengd zijn (11, 20). Oude kaas kan ook histamine bevatten, wat ook een mogelijke boosdoener is. Dit wordt besproken in de volgende paragraaf (21).

Kortom: Oude kaas kan een relatief hoge hoeveelheid tyramine bevatten, een stof die bij sommige mensen hoofdpijn veroorzaakt.

3. Alcoholische dranken
De meeste mensen kennen wel de hoofdpijn die bij een kater hoort na het drinken van een grote hoeveelheid alcohol (22). Bij bepaalde mensen kunnen alcoholische dranken migraine teweegbrengen binnen drie uur na inname. Ongeveer 28-36% van de mensen met migraine denken zelfs dat een migraineaanval wordt uitgelokt door alcohol (11, 23). Niet alle alcoholische dranken werken echter op dezelfde manier. Uit studies blijkt dat mensen met migraine, vooral vrouwen, veel eerder migraineaanvallen bleken te krijgen van rode wijn dan van andere alcoholische drankjes (24, 25). Er is enig bewijs dat het histaminegehalte in rode wijn hier een rol in speelt. Histamine wordt ook gevonden in bewerkt vlees, sommige vis, kaas en gefermenteerd voedsel (11, 26). Het wordt overigens ook in het lichaam geproduceerd. Het speelt een rol bij immuunreacties en functioneert als neurotransmitter (27, 28). Histamine-intolerantie is een erkende aandoening. Naast hoofdpijn kan het symptomen veroorzaken als blozen, piepende ademhaling, niezen, jeuk, huiduitslag en vermoeidheid (29). Het wordt veroorzaakt door een verminderde activiteit van diamine oxidase (DAO), een enzym dat verantwoordelijk is voor de afbraak van histamine in het spijsverteringskanaal (30, 31). Interessant is dat een verminderde activiteit van DAO juist veel blijkt voor te komen bij mensen met migraine. Een studie wees uit dat 87% van de migrainelijders een verminderde DAO-activiteit vertoonde, terwijl dit slechts gold voor 44% van de mensen zonder migraine (32). Een ander onderzoek, onder mensen die na alcohol last kregen van hoofdpijn, wees uit dat als men antihistamine innam voordat rode wijn gedronken werd, het aantal hoofdpijnaanvallen aanzienlijk afnam (33).

Kortom: Sommige alcoholische dranken zoals rode wijn kunnen migraine uitlokken. Volgens onderzoekers kan dit komen door histamine.

4. Bewerkt vlees
Ongeveer 5% van de migrainelijders krijgt hoofdpijn, een paar uur of zelfs minuten na het eten van bewerkte vleesproducten. Dit soort hoofdpijn wordt wel “hot dog hoofdpijn” genoemd (34, 35). Volgens onderzoekers is de groep conserveringsmiddelen op basis van nitriet, zoals kaliumnitriet en natriumnitriet, hiervoor verantwoordelijk (36). Deze conserveringsmiddelen zitten vaak in bewerkt vlees. Ze voorkomen de groei van schadelijke bacteriën zoals Clostridium botulinum. Ook zorgen ze voor behoud van de kleur van bewerkt vlees en dragen ze bij aan de smaak. Bewerkte vleesproducten met nitriet zijn onder andere braadworst, ham, bacon en vleeswaren zoals salami. Harde worst bevat daarnaast ook relatief hoge gehaltes aan histamine, waardoor mensen met histamine-intolerantie hiervan ook een migraineaanval kunnen krijgen (21). Als je hoofdpijn krijgt na het eten van bewerkt vlees, overweeg dan eens ze te schrappen uit je voeding. Het is sowieso een stap in de richting van een gezondere leefstijl als je minder bewerkt vlees eet.

Kortom: Sommige mensen met migraine zijn gevoelig voor nitriet of histamine in producten van bewerkt vlees.

5-11. Andere mogelijke triggers voor migraine
Er worden ook andere triggers voor migraine genoemd, hoewel het bewijs hiervoor zelden sluitend is. Hieronder een paar voorbeelden:

Mononatriumglutamaat (MSG): Deze veelvoorkomende smaakversterker wordt veel genoemd als hoofdpijnveroorzaker, hoewel het wetenschappelijke bewijs hiervoor niet sterk is (37, 38).
Aspartaam: Er zijn studies die de kunstmatige zoetstof aspartaam in verband brengen met een groter aantal migraineaanvallen, maar het bewijs hiervoor is niet eenduidig (39, 40, 41).
Sucralose: In verscheidene rapporten worden gevallen beschreven van migraineaanvallen die zouden zijn uitgelokt door de kunstmatige zoetstof sucralose (42, 43).
Citrusvruchten: Een onderzoek wees uit dat 11% van de migrainelijders zei last te krijgen van migraine na het eten van citrusvruchten (44).
Chocolade: Tussen de 2 en 22% van de mensen met migraine zegt gevoelig te zijn voor chocolade. De resultaten uit studies naar het effect van chocola zijn vooralsnog echter niet eensluidend (11, 44).
Gluten: Tarwe, gerst en rogge bevatten gluten. Deze granen en de producten waarin ze verwerkt zijn kunnen een migraineaanval uitlokken bij mensen die intolerant zijn voor gluten (45).
Vasten of maaltijden overslaan: Hoewel vasten en maaltijden overslaan voordelen kan hebben, krijgen sommigen last van migraine als bijwerking. Tussen de 49 en 66% van de mensen met migraine ziet een verband tussen de symptomen en het vasten (46, 47, 48).

Er zijn ook onderzoeken die suggereren dat migraine een allergische reactie kan zijn op of overgevoeligheid voor bepaald stoffen in voeding, maar hierover is in de wetenschap nog geen consensus bereikt (48, 49).

Kortom: Verschillende voedingsfactoren zijn in verband gebracht met migraine of hoofdpijn, maar de bewijzen hiervoor zijn vaak beperkt of gemengd.

Welke behandeling bij migraine

Als je last heb van migraine, ga dan naar je arts om alle mogelijke onderliggende oorzaken uit te sluiten. Je arts kan je ook pijnstillers voorschrijven of andere medicijnen die bij jou zouden kunnen werken. Als je vermoedt dat bepaalde voedingsmiddelen je migraine aanwakkeren, probeer die dan uit je voedingspatroon te schrappen en kijk of dat enig effect heeft. Probeer daarbij ook een voedingsdagboek bij te houden waarin je gedetailleerd bijhoudt wat je eet en wanneer je last krijgt van migraine. Sommige onderzoeken raden supplementen aan voor de behandeling van migraine, maar de bewijzen dat die zouden helpen zijn maar beperkt. Hieronder vind je de belangrijkste:

Hoefblad
Sommige mensen gebruiken een kruid genaamd hoefblad om hun migraine te verlichten. Een paar gecontroleerde studies wijzen uit dat 50-70 mg hoefblad het aantal migraineaanvallen bij kinderen, adolescenten en volwassenen kan verminderen (50, 51, 52). De effectiviteit ervan lijkt dosisafhankelijk te zijn. Volgens een studie was 75 mg veel effectiever dan een placebo, terwijl 50 helemaal niet effectief bleek te zijn (52). Onthoud dat onbewerkt hoefblad giftig kan zijn, want het bevat stoffen die het risico op kanker en leverschade kunnen vergroten. Die stoffen zijn verwijderd uit de supplementen met hoefblad die te koop zijn.

Kortom: Hoefblad is een plantaardig supplement dat de frequentie van migraineaanvallen blijkt te verlagen.

Co-enzym Q10 (CoQ10)
Dit enzym is een antioxidant die een cruciale rol speelt in de energiestofwisseling. Het wordt door je lichaam geproduceerd en het zit in verschillende soorten voeding, zoals vlees, vis, lever, broccoli en peterselie. Het wordt ook als supplement verkocht. Een studie wees uit dat een CoQ10-tekort wellicht meer voorkomt bij kinderen en tieners met migraine. Ook bleek dat inname van een CoQ10-supplement zorgde voor een significante afname van het aantal migraineaanvallen (53). De effectiviteit van CoQ10-suppletie wordt door andere studies bevestigd. Een studie wees uit dat drie maanden lang drie maal daags inname van 150 mg CoQ10 zorgde voor een afname van het aantal dagen met migraine van 61% bij meer dan de helft van de deelnemers (54). Een ander onderzoek toonde aan dat drie maanden lang drie maal daags 100 mg CoQ10 soortgelijke effecten sorteerde. De supplementen veroorzaakten overigens wel spijsverterings- en huidproblemen bij sommigen (55).

Kortom: CoQ10-supplementen kunnen een effectieve manier zijn om het aantal migraineaanvallen te verlagen.

Vitamines en mineralen
Een paar studies melden dat vitamine- of mineralensupplementen het aantal migraineaanvallen kunnen verminderen. Het gaat onder andere om:

Folaat: Verschillende studies zien verbanden tussen een lage inname van folaat en het vaker voorkomen van migraineaanvallen (56, 57).
Magnesium: Een onvoldoende inname van magnesium kan zorgen voor meer migraine tijdens de menstruatie (58, 59, 60).
Riboflavine: Een studie wees uit dat drie maanden lang 400 mg riboflavine per dag bij 59% van de deelnemers zorgde voor een halvering van het aantal migraineaanvallen (61).

Er is echter meer bewijs nodig voordat duidelijke conclusies kunnen worden getrokken over de rol van deze vitamines bij migraine.

Kortom: Onvoldoende inname van folaat, riboflavine of magnesium zou het risico op migraine kunnen verhogen. Het bewijs is echter beperkt en er is meer onderzoek nodig.

Conclusie

Wetenschappelijk gezien is men er nog niet uit wat nu precies de oorzaak van is. Studies wijzen uit dat bepaalde soorten voeding en drank aanvallen kan uitlokken. Maar er is discussie over de relevantie daarvan en het bewijs is niet helemaal consistent. Veelgenoemde migrainetriggers uit voeding zijn alcoholische dranken, bewerkt vlees en oude kaas. Ontwenning van cafeïne, vasten en bepaalde nutriëntentekorten zouden ook een rol kunnen spelen. Als je last hebt van migraine kun je je laten behandelen door een gezondheidsprofessional, die ook medicijnen kan voorschrijven. Supplementen zoals co-enzym Q10 en hoefblad zouden bij sommigen ook kunnen zorgen voor afname van het aantal migraineaanvallen. Daarnaast kan het bijhouden van een voedingsdagboek helpen om erachter te komen of iets in je voeding verband kan houden met de migraine. Als je eenmaal mogelijke triggers in de voeding hebt gevonden kun je kijken of het uitmaakt als je die voedingsmiddelen weglaat. Maar bovenal is het van belang om een gezonde leefstijl aan te houden, stress te vermijden, voor goede nachtrust te zorgen en een gebalanceerd voedingspatroon aan te houden (met toestemming vertaald).

Bron: aHealthylife

Je zou ook interesse kunnen hebben in:

Opgelet: Stille hartaanval bedreigt vooral vrouwen! Dit zijn de symptomen.

9 bijwerkingen van te veel cafeïne