Zo verbeter je je geheugen: Tips voor een scherper brein

19 augustus 2025

(Global Heart) Jouw geheugen is essentieel voor het opslaan en terughalen van informatie. Gelukkig zijn er talloze manieren om het te versterken. Dit artikel geeft je inzicht in de werking van je geheugen en biedt praktische tips om het te verbeteren.

Van kortstondig onthouden naar blijvende herinneringen

Het geheugen is een krachtig instrument dat ons dagelijks leven vormgeeft. Of je nu student bent die hoge cijfers wil halen, een professional die scherp wil blijven, of gewoon iemand die beter namen en datums wil onthouden: het verbeteren van je geheugen kan een aanzienlijk verschil maken.

Kortetermijngeheugen versus langetermijngeheugen

Je hebt twee primaire soorten geheugen:

Kortetermijngeheugen: Het kortetermijngeheugen, ook wel werkgeheugen genoemd, is als een mentaal notitieblokje. Dit slaat tijdelijk informatie op die je op dit moment nodig hebt, zoals een telefoonnummer dat je net hebt gehoord. Het heeft een beperkte capaciteit en de informatie verdwijnt meestal binnen 20 tot 30 seconden als je er niets mee doet.
Langetermijngeheugen: Dit is de opslagplaats voor al jouw herinneringen. De capaciteit is vrijwel onbeperkt en kan herinneringen opslaan van seconden tot een heel leven. Om informatie van het kortetermijngeheugen naar het langetermijngeheugen te verplaatsen, moet je de informatie herhalen en verwerken.

Wat gebeurt er met je geheugen als je ouder wordt?

Naarmate je ouder wordt, kan je geheugen veranderen. De snelheid waarmee je informatie verwerkt, kan afnemen. Het is ook mogelijk dat je meer moeite krijgt met het herinneren van namen en gebeurtenissen. Dit is over het algemeen een normaal onderdeel van veroudering. Maar ernstige geheugenproblemen kunnen duiden op een onderliggende medische aandoening, zoals de ziekte van Alzheimer.

Waarom je moeite kunt hebben met je geheugen

Naast ouderdom kunnen ook andere factoren je geheugen beïnvloeden:

Slaaptekort: Slaap is cruciaal voor het consolideren van herinneringen.
Stress en angst: Deze emoties kunnen je cognitieve functie verstoren en je geheugen belemmeren.
Voedingstekort: Een tekort aan vitamines en mineralen kan je hersenfunctie aantasten.
Medicatie: Sommige medicijnen kunnen als bijwerking geheugenverlies veroorzaken.
Hormonale schommelingen: Vooral bij vrouwen kunnen veranderingen in hormonen zoals oestrogeen tijdens de overgang of menstruatiecyclus invloed hebben op het geheugen en de concentratie.
Dorst: Voldoende hydratatie is essentieel voor een optimale hersenfunctie. Zelfs milde uitdroging kan al leiden tot concentratieproblemen en een verminderd geheugen.
Auto-immuunziekten: Deze ziekten kunnen ontstekingen in het lichaam veroorzaken die de hersenen aantasten en geheugenproblemen tot gevolg hebben.
Verstoorde darmflora en microbioom: De darmen en de hersenen zijn nauw met elkaar verbonden. Een verstoord evenwicht in je darmflora kan ontstekingsreacties opwekken die je geheugen negatief beïnvloeden.
Ontstekingen en infecties: Chronische ontstekingen in het lichaam en infecties kunnen de hersenfunctie verstoren, wat zich kan uiten in geheugenproblemen en ‘brain fog‘.
Voedselallergieën: Een allergische reactie op bepaalde voedingsmiddelen kan ontstekingen in het lichaam veroorzaken, wat de hersenfunctie en het geheugen negatief kan beïnvloeden.
Lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen: Depressie, schildklieraandoeningen en hart- en vaatziekten kunnen een negatieve invloed hebben op je geheugen.

Kan het geheugen worden verbeterd?

Ja, je kunt je geheugen verbeteren. Net zoals je spieren traint, kun je ook je hersenen trainen. Een gezonde levensstijl, gecombineerd met gerichte technieken en oefeningen, kan je geheugenfunctie versterken.

Technieken om je geheugen te verbeteren

Hieronder lees je hoe je zowel je kortetermijngeheugen als je langetermijngeheugen kunt verbeteren.

Hoe je het kortetermijngeheugen kunt verbeteren

Actief luisteren: Focus volledig op wat er wordt gezegd. Neem de tijd om de informatie te verwerken.
Visualiseren: Vorm een mentaal beeld van wat je probeert te onthouden. Dit creëert een sterkere herinnering.
Segmenteren (Chunking): Groepeer losse stukjes informatie in grotere, betekenisvolle eenheden. Een lange reeks cijfers kun je bijvoorbeeld opsplitsen in kleinere groepen.
Herhalen: Herhaal de informatie meteen nadat je het hebt gehoord.

Hoe je het langetermijngeheugen kunt verbeteren

Chunking (segmenteren): Dit houdt in dat je losse stukjes informatie groepeert in grotere, betekenisvolle eenheden. Denk bijvoorbeeld aan een lang telefoonnummer dat je opsplitst in drie kleinere groepen. Je hersenen kunnen deze ‘brokken’ makkelijker onthouden en opslaan in je langetermijngeheugen.
Visualisatie: Door een mentaal beeld te creëren van de informatie die je probeert te onthouden, maak je de herinnering levendiger en makkelijker om op te roepen. Stel je bijvoorbeeld een boodschappenlijst voor als een route door je huis, waarbij elk item op een specifieke, gekke plek ligt.
Herhalen en herroepen: Herhaal en probeer herinneringen op te roepen over een langere periode. Dit wordt ook wel ‘gespreide herhaling’ genoemd en is zeer effectief.
Ezelbruggetjes (Mnemonics): Gebruik ezelsbruggetjes om informatie te onthouden, zoals acroniemen of rijmpjes.
Nieuwe dingen leren: Leer een nieuwe taal, speel een muziekinstrument of start een nieuwe hobby. Dit stimuleert de aanmaak van nieuwe neurale verbindingen in je hersenen.
Mindfulness: Door mindful te zijn, ben je meer aanwezig in het moment en kun je nieuwe informatie beter coderen.
Bewegen: Regelmatige lichaamsbeweging verhoogt de bloedstroom naar je hersenen, wat de cognitieve functie ondersteunt.
Regelmatig socializen: Sociale interactie stimuleert je brein op diverse manieren en helpt je geheugen te versterken.
Doe mee aan geheugenversterkende activiteiten en spelletjes: Denk hierbij aan kruiswoordpuzzels, Sudoku en hersentrainingsapps die je cognitieve vaardigheden uitdagen.
Gezonde voeding: Eet voedsel dat rijk is aan omega-3 vetzuren, antioxidanten en vitamines.
Voldoende slaap: Zorg voor minimaal 7 tot 9 uur slaap per nacht.

Geheugenvoeding: zo eet je je hersenen gezond

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen de hersenfunctie en het geheugen verbeteren. Voedingsmiddelen rijk aan antioxidanten, gezonde vetten, vitaminen en mineralen zijn uitstekend voor de gezondheid van de hersenen.

Omega-3 vetzuren: Te vinden in vette vis zoals zalm en makreel, noten en zaden.
Antioxidanten: Antioxidanten in bessen, pure chocolade en groene thee beschermen je hersenen tegen schade door vrije radicalen.
Kurkuma: Bevat curcumine, waarvan is aangetoond dat het de bloed-hersenbarrière passeert en het geheugen verbetert.
Pompoenpitten: Bevatten magnesium, ijzer, zink en koper. Deze stoffen zijn allemaal goed voor je hersenfunctie.
Groene bladgroenten: Spinazie, broccoli en boerenkool zitten boordevol vitaminen, zoals vitamine K, foliumzuur en luteïne, die je geheugen ondersteunen.
Vitamines en mineralen: Eet een gevarieerd dieet om ervoor te zorgen dat je alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt.

Geheugenverbeterende supplementen

Van bepaalde supplementen, zoals omega-3-vetzuren, vitamine B12,

vitamine E en ginkgo biloba, is aangetoond dat ze het geheugen en de cognitieve functie kunnen verbeteren. Raadpleeg altijd een arts voordat je met nieuwe supplementen begint.

Veelgestelde vragen over het verbeteren van je geheugen

Moet ik hersentraining-apps gebruiken?

Hoewel hersentraining-apps een positief effect kunnen hebben op je geheugen, is het belangrijk om te onthouden dat de resultaten per app kunnen verschillen en niet alle apps even effectief zijn.

Hoe weet ik of mijn geheugenproblemen ernstig zijn?

Raadpleeg een arts als je merkt dat je voortdurend belangrijke afspraken vergeet, moeite hebt met dagelijkse taken of als je geheugenproblemen je dagelijks leven ernstig belemmeren.

Helpt cafeïne bij het geheugen?

Cafeïne kan de concentratie en alertheid kortstondig verbeteren, wat kan helpen bij het verwerken van informatie. Het is echter geen wondermiddel voor het langetermijngeheugen.

Het verbeteren van je geheugen vergt toewijding en consistentie, maar het is zeker mogelijk. Welke techniek ga jij als eerste uitproberen?

Bron: Global Heart

Je kunt ook interesse hebben in:

Muziek helpt mensen met dementie hun herinneringen terug te halen

Last van hersenmist? Negen manieren om je brein te ‘resetten’