Zonnen zonder smeren is gezond
(Earth Matters | door Rozemarijn van West) Genieten jullie ook volop van de zomerse dagen? Hopelijk wel, want dat is de beste manier om vitamine D binnen te krijgen. Helaas krijgen veel mensen te weinig vitamine D binnen omdat we ons massaal insmeren met zonnebrandcrèmes. En daardoor wordt er geen vitamine D in de huid aangemaakt! Terwijl juist vitamine D een belangrijke rol speelt bij het voorkomen van kanker. Lees hier hoe je optimaal en veilig kunt genieten van de zon.
Waarom vitamine D onmisbaar is
Vitamine D is een hormoon dat met behulp van zonlicht in de huid wordt gevormd uit cholesterol. De vitamine wordt opgeslagen in vetcellen. Van daaruit kan het zich via de bloedsomloop door het hele lichaam verspreiden. Voldoende vitamine D is onmisbaar voor een hele lijst van belangrijke lichaamsfuncties. Zo bevordert vitamine D de opname van calcium in de botten. Door een gebrek aan vitamine D wordt er te weinig calcium opgenomen waardoor steeds meer (vooral oudere) mensen osteoporose krijgen. Verder heeft voldoende vitamine D een positief effect op het immuunsysteem, hart- en bloedvaten en is goed ter voorkoming van botontkalking, astma, MS en type 2 diabetes. Ook (winter)depressie, slechte tanden, geheugenverlies en slechte haargroei kunnen met vitamine D bestreden worden.
Chronisch tekort
We hebben hier in het Westen echter een chronisch tekort aan vitamine D. Zeker in de winter is de zonkracht op het noordelijk halfrond gewoon niet sterk genoeg om voldoende vitamine D binnen te krijgen. Vandaar dat we in de winter massaal ten prooi vallen aan griepjes en verkoudheden. Lees in Vitamine D tegen winterongemakken hoe je dat kunt voorkomen. Wetenschappers weten al een hele tijd hoe belangrijk vitamine D is, maar het begint nu pas langzaam door te sijpelen tot de gezondheidsorganisaties.
Gelukkig komen er steeds meer artsen die het advies geven om vaker de zon op te zoeken. Dr. Cedric Garland, anti-kanker onderzoeker aan de universiteit van California, voorspelde in 2008 in de Washington Post dat een verhoogde dagelijkse inname vitamine D zal leiden tot een afname van nieuwe gevallen van diabetes met 80%, een afname van het aantal invasieve tumoren met 75% en een vergelijkbare afname bij darm- en borstkanker (Bron: Nieuw licht op vitamine D, Dr. G. Schuitemaker).
Meer zon minder kanker
De laatste jaren is er aanzwellend bewijs dat vitamine D ook een belangrijke rol speelt bij het voorkomen van kanker. Onderzoek van het Amerikaanse National Cancer Institute wees uit dat mensen die in een gebied met veel zon wonen een lager risico hebben om te sterven aan o.a. borstkanker, eierstokkanker en prostaatkanker. Prostaatkanker is in Nederland de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. Veel zonnebaden zou het risico op prostaatkanker met 20% kunnen verminderen (Bron: Nieuw licht op vitamine D, Dr. G. Schuitemaker).
Hoe zit het dan met huidkanker?
De kans op huidkanker kan wel vergroot worden door overmatig zonnen, maar dat geldt vooral als je verbrandt. Uit onderzoeken blijkt dat juist mensen met buitenberoepen de kleinste kans op een melanoom (huidkanker) hebben. Er zijn dan ook artsen die de toename van huidkanker juist toeschrijven aan te weinig buiten zijn van de moderne mens. Daardoor krijgt de blanke winterhuid opeens een overdosis zon tijdens de 3 weken zonvakantie of tijdens de eerste mooie lentedagen. Verbranding vergroot het risico op de ontwikkeling van melanoom, de gevaarlijkste vorm van huidkanker. Regelmatige blootstelling aan de zon doet dat niet als er maar sprake is van geleidelijke verkleuring. Daarnaast is huidkanker de meest onschuldige vorm van kanker en kan in de meeste gevallen goed worden behandeld.
Zon belangrijkste bron vitamine D
Het grootste deel van onze vitamine D behoefte moeten we in Nederland uit de zon halen, ongeveer 85%. Een half uur in de zon op een zonnige junidag kan namelijk wel 20.000 IE opleveren (ter vergelijking: 100 gram zalm levert ongeveer 450 IE). Maar wat doen we; we smeren ons massaal in met zonnebrandcreme. En dat verhindert de synthese van vitamine D in onze huid. Zonnebrandcrêmes spelen daardoor een belangrijke rol in ons tekort aan vitamine D.
Tips om optimaal te zonnen
Hier een paar tips hoe je het beste van de zon kunt profiteren met zo min mogelijk zonnebrandcrême:
1. Voorkom verbranding
Verbranden is de snelste weg naar veroudering en ziekte, dus zorg dat je je zonaanbidding langzaam opbouwt. Ga in het begin liever niet tussen 12 en 14 uur in de sterke middagzon zitten en begin met 3 x per week 5-10 minuten in de volle zon. Als je eenmaal een goede kleur hebt opgebouwd is elke dag 10-30 minuten in de volle zon (afhankelijk van je huidtype) voldoende. Voorbruinen onder de zonnebank kan ook, al is het daarbij belangrijk dat je een zonnebank kiest die dezelfde verhouding UV-A en UV-B straling heeft als de zon. Vitamine D-expert O. Gillie zegt: blijf zo lang in de zon als de huid aankan zonder te verbranden. Een week bakken aan de Costa del sol op een witte winterhuid is de minst gezonde manier van zonnen.
2. Eerste hulp bij verbranding
De beste manier om je huid te helpen repareren als je toch verbrand bent, is de gel uit de aloë vera bladeren. Een mooie kamerplant die ook nog de lucht zuivert, dus sowieso goed om in huis te hebben. Een goede kwaliteit smeersel met aloë vera kan natuurlijk ook. Kokosolie werkt ook goed. Kokosolie op je huid vertraagt trouwens ook het verbrandingsproces met 20%. Dus je kunt het ook preventief gebruiken. De andere optie bij verbranding is vitamine E. Dat heeft een helende werking op een verbrande huid en brandwonden, lees Vitamine E wondermiddel tegen verbranding.
3. Pak vooral de ochtendzon
In landen op het noordelijk halfrond zijn UV-B stralen met de juiste golflengte om vitamine D te produceren vooral aan het begin van de dag aanwezig van 9 tot 3 uur (in de maanden van april tot september)
4. Niet meteen douchen na het zonnen
Uit recent onderzoek blijkt dat de vitamine D die in je huid gemaakt wordt wel 48 uur nodig heeft om volledig opgenomen te worden in je bloedbaan. Als je je voor die tijd flink goed met zeep doucht, was je het grootste deel van de vitamine D er af. Lekker alleen met water douchen dus, dat is sowieso beter voor je huid (Bron: Dr. Mercola).
5. Bescherm je huid met astaxanthine
De anti-oxidant astaxanthine beschermt je huid van binnenuit tegen schadelijke straling en verjongt je huid: minder rimpels, minder ouderdomsvlekjes etc. Ideaal dus! Astaxanthine wordt gevormd door algen die zich daarmee beschermen tegen zonlicht. De enige goede bronnen zijn dan ook deze algen of de vissen die de algen eten zoals zalm (dat rose kleurtje komt van de astaxanthine), krill of schelpdieren. Je kunt de astaxanthine ook in supplement-vorm krijgen, maar let dan op dat het niet de synthetische variant is die uit aardolie gemaakt wordt (die gebruiken ze ook om vissen in kweekvijvers die rose kleur te geven).
6. Gebruik zo min mogelijk zonnebrandcrème
Zonnebrandcrème blokkeert de vitamine D-voorziening via de huid, dus gebruik ze liever niet. Beter is het om met mate te zonnen dan je in te smeren om uren achter elkaar te bakken. Als je in het begin van het seizoen echt bescherming nodig hebt om niet te verbranden smeer je dan pas in nadat je 5-10 minuten zonder crème in de zon bent geweest. Voor de gevoelige huid rond je ogen en in je gezicht kan je wel zonnebrandcrème gebruiken. Gebruik bij voorkeur een crème die naast UV-B ook tegen UV-A straling beschermt (bijv. met ingrediënten als zink oxide of titanium dioxide). Liever geen oxybenzeen, want dat is een stof die zelf kankerverwekkend kan zijn! Lees hier onder meer over de dubieuze ingrediënten van zonnebrandcrèmes.
Schadelijke stoffen in zonnebrandcrèmes
Dat zonnebrandcrèmes de synthese van vitamine D blokkeren is erg genoeg. Maar ook op de samenstelling van de zonnebrandcrèmes zelf valt behoorlijk wat af te dingen. In een onderzoek van de Environmental Working Group waarin 1400 crèmes getest werden, bleek maar 14% verantwoord en effectief bevonden. Waar moet je op letten?
Chemische stoffen in crèmes zijn zelf kankerverwekkend
Steeds meer onderzoek laat zien dat er in veel zonnebrandcrèmes schadelijke chemische stoffen zitten die zelf juist kankerverwekkend kunnen zijn. Een van de belangrijkste is oxybenzeen, een stof die een ontregelende werking heeft op de hormoonhuishouding en in verband gebracht wordt met kanker. Het komt door de huid in de bloedbaan terecht. 60% van de crèmes uit de studie bevatte oxybenzeen. Een alternatief voor oxybenzeen is avobenzeen.
Ook de stof retinyl palmitaat (een vorm van vitamine A) wordt in verband gebracht met het versnellen van huidkanker. Er is een vermoeden dat deze vitamine A onder ultraviolette straling kankerbevorderend werkt. Maar ondertussen is die stof wel terug te vinden in 41% van de zonnebrandcrèmes. Zo lang hier nog geen duidelijkheid over is laat je crèmes met toegevoegde vitamine A liever liggen.
UV-B en UV-A bescherming
De meeste crèmes beschermen alleen tegen UV-B straling, die onze huid sneller kleurt dan de UV-A straling. Maar uit recent onderzoekt blijkt dat UV-A straling dieper in de huid doordringt en daar juist voor negatieve effecten zorgt zoals rimpels en huidveroudering. In het onderzoek door de Environmental Working Group (EWG) bleek slechts 8% van zonnebrandcrèmes met factor 30 of hoger ook tegen UV-A te beschermen. Ook wordt UV-A straling steeds vaker in verband gebracht met de ernstigste vorm van huidkanker, het melanoom.
De EWG adviseert om te kiezen voor de zonnebrandcrèmes die de mineralen zink of titanium bevatten en wel tegen UV-A beschermen. Nadeel daarvan is dat die crèmes vaak micro of nanodeeltjes van deze mineralen bevatten. Over de effecten in ons lichaam van deze minuscule deeltjes die overal doorheen kunnen is nog veel onduidelijkheid. De nanodeeltjes worden in veel cosmeticaproducten onder andere toegepast vanwege de transparantie. Daardoor blijft een crème onzichtbaar bij het aanbrengen en is ook makkelijker smeerbaar. We willen nou eenmaal niet graag met een indianengezicht rondlopen na het smeren. Maar misschien is dat toch te verkiezen boven nanodeeltjes in ons lichaam.
Liever geen spray of poeders
Het lijkt vooralsnog dat zink- en titaniumoxide nanodeeltjes niet door gezonde huid heendringen, maar ze kunnen wel ingeademd worden bij het gebruik van een spray en schade in je longen veroorzaken
Kies voor natuurlijke geur en ingrediënten
Fabrikanten hoeven de ingredënten van een geur niet te vermelden, terwijl daar vaak veel verschillende giftige chemicalien in zitten. Vaak zitten er phthalaten in die allergiën en andere gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken. Koop het liefst crèmes zonder chemische conserveringsmiddelen zoals parabenen. In plaats van ingrediënten op petroleum/olie-basis, kies je liever voor natuurlijke verzachters zoals kokosolie, olijfolie, jojoba of shea.
Bescherm de koraalriffen en ecosystemen
Een aantal stoffen in zonnebrandcrèmes lossen op in het zeewater en veroorzaken grote schade aan koraalriffen. De stoffen zijn dodelijk voor zoöxanthellae, algen die in symbiose met het koraalrif leven en essentieel zijn voor het leven van de koraalriffen. Zonder deze algen verbleken de riffen eerst en sterven uiteindelijk af. Volgens onderzoekers loopt bijna 10% van de koraalriffen wereldwijd het risico af te sterven door de 4-6000 ton zonnebrand die jaarlijks in zee komt.
Ook worden vissen getroffen door de effecten van de stof oxybenzeen, de meest omstreden stof in zonnebrandcremes. De stof heeft een verstorende werking op het hormoonstelsel. Uit een onderzoek bij California bleek 2/3 van de mannelijke tarbot vissen vrouwelijke vruchtbeginsels te hebben in de testikels. Laten we hopen dat datzelfde effect niet ook bij fanatiek-smerende mensen optreedt.
En dan nu snel weer de zon in!
Aanvullende info:
- Vitamin D myths, facts and statistics
- Is Sunscreen Safe? Shocking Research Revealed!
- Sunscreen as Biohazard
Bron: Earth Matters
Je kunt ook interesse hebben in:
