De 15 beste supplementen om je immuunsysteem nu te versterken

17 mei 2021

(aHealthylife | Juglen Zwaan) Je immuunsysteem bestaat uit een complexe verzameling cellen, processen en chemische stoffen die je lichaam voortdurend verdedigen tegen binnendringende ziekteverwekkers, waaronder virussen, toxines en bacteriën (1, 2). De sleutel tot het voorkomen van infecties en ziekten is het doorlopend gezond houden je immuunsysteem.

Manieren om je immuunsysteem te versterken

De belangrijkste manieren om je immuunsysteem te versterken zijn gezonde levensstijlkeuzes door voedzaam voedsel te eten en voldoende slaap en beweging te krijgen. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat het toedienen van bepaalde vitaminen, mineralen, kruiden en andere stoffen de immuunrespons kan helpen verbeteren en mogelijk bescherming kan bieden tegen ziekte. Houd er echter rekening mee dat sommige supplementen een wisselwerking kunnen hebben met voorgeschreven of vrij verkrijgbare medicijnen. Sommige supplementen zijn mogelijk niet geschikt voor mensen met bepaalde gezondheidsproblemen. Zorg ervoor dat je met een gezondheidsdeskundige praat voordat je met supplementen begint. Hier zijn 15 supplementen die bekend staan om hun vermogen het immuunsysteem op een natuurlijke manier te kunnen bekrachtigen:

1. Vitamine D

Vitamine D is een in vet oplosbare voedingsstof die essentieel is voor de gezondheid en de werking van je immuunsysteem. Vitamine D versterkt de ziektebestrijdende werking van monocyten en macrofagen – witte bloedcellen die belangrijke onderdelen zijn van je immuunsysteem – en vermindert ontstekingen, wat de immuunrespons helpt bevorderen (3). Veel mensen hebben een tekort aan deze belangrijke vitamine, wat een negatieve invloed kan hebben op de immuunfunctie. Een laag vitamine D-gehalte wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op infecties van de bovenste luchtwegen, waaronder griep en allergische astma (4). Sommige studies tonen aan dat een supplementatie met vitamine D de immuunrespons kan verbeteren. Recent onderzoek suggereert zelfs dat het innemen van deze vitamine kan beschermen tegen infecties van de luchtwegen. In een overzicht uit 2019 van gerandomiseerde gecontroleerde studies bij 11.321 mensen bleek dat suppletie met vitamine D het risico op infecties van de luchtwegen aanzienlijk verminderde bij mensen met een tekort aan deze vitamine en het infectierisico verlaagde bij mensen met een adequaat vitamine D-gehalte (5). Dit wijst op een algemeen beschermend effect. Andere studies wijzen uit dat vitamine D-supplementen de respons op antivirale behandelingen kunnen verbeteren bij mensen met bepaalde infecties, waaronder hepatitis C en HIV (6, 7, 8). Afhankelijk van de bloedspiegel is 1000 tot 4000 IE extra vitamine D per dag voor de meeste mensen voldoende, hoewel mensen met ernstigere tekorten vaak een veel hogere dosis nodig hebben (4). Vitamine D is veel onderzocht in verband met COVID-19 vanwege zijn effect op het immuunsysteem. Studies hebben aangetoond dat vitamine D de genezing kan versnellen en ontstekingen in het ademhalingsstelsel kan tegengaan (9). In een recente ‘rapid review’ studie werd geconcludeerd dat meer onderzoek nodig is om vitamine D-suppletie aan te bevelen voor de preventie en behandeling van COVID-19 (10). Veel deskundigen op het gebied van gezondheid en wetenschap beweren echter dat suppletie met vitamine D over het algemeen veilig is en mogelijk kan helpen bij de bescherming tegen het virus (11).

Kortom: vitamine D is essentieel voor de immuunfunctie. Een gezonde spiegel van deze vitamine kan helpen het risico op infecties van de luchtwegen te verlagen.

2. Zink

Zink is een mineraal dat vaak wordt toegevoegd aan supplementen en andere gezondheidsproducten zoals zuigtabletten die bedoeld zijn om je immuunsysteem te stimuleren. Dit komt omdat zink essentieel is voor de werking van het immuunsysteem. Zink is nodig voor de ontwikkeling en de communicatie van immuuncellen en speelt een belangrijke rol bij de ontstekingsreactie. Zink beschermt ook specifiek de weefselbarrières in het lichaam en helpt voorkomen dat vreemde ziekteverwekkers binnendringen (12). Een tekort aan deze voedingsstof tast het vermogen van je immuunsysteem om goed te functioneren aanzienlijk aan, wat leidt tot een verhoogd risico op infecties en ziekten, waaronder longontsteking (13, 14). Uit onderzoek is gebleken dat 16% van alle diepe luchtweginfecties wereldwijd te wijten is aan een tekort aan zink (15). Een tekort aan zink treft wereldwijd ongeveer 2 miljard mensen en komt zeer vaak voor bij oudere volwassenen. Tot 30% van de oudere volwassenen heeft een tekort aan deze voedingsstof (16). Een tekort aan zink komt in Noord-Amerika en in de ontwikkelde landen betrekkelijk weinig voor (17, 18). Niettemin hebben veel mensen in de Verenigde Staten een marginaal zinktekort dat te maken heeft met inname of absorptie. Oudere personen lopen over het algemeen een verhoogd risico (18). Talrijke studies tonen aan dat zinksupplementen bescherming kunnen bieden tegen infecties van de luchtwegen zoals verkoudheid (19, 20). Bovendien kan zinksupplementatie gunstig zijn voor wie al ziek is. In een studie uit 2019 bij 64 gehospitaliseerde kinderen met acute infecties van de lagere luchtwegen, verminderde de inname van 30 mg zink per dag de totale duur van de infectie en de duur van het verblijf in het ziekenhuis met gemiddeld 2 dagen, vergeleken met een placebogroep (21). Extra zink kan ook helpen de duur van een verkoudheid te verkorten (22). Bovendien heeft zink een antivirale werking (23, 24). Het langdurig innemen van zink is over het algemeen veilig voor gezonde volwassenen, zolang de dagelijkse dosis onder de vastgestelde bovengrens van 40 mg elementair zink blijft (13 ). Te hoge doses kunnen de absorptie van koper verstoren, waardoor het risico op infecties kan toenemen.

Kortom: supplementeren met zink kan helpen beschermen tegen infecties van de luchtwegen en de duur van deze infecties verkorten.

3. Vitamine C

Vitamine C is misschien wel het populairste supplement dat wordt ingenomen ter bescherming tegen infecties, vanwege de belangrijke rol die het speelt in de gezondheid van het immuunsysteem. Deze vitamine ondersteunt de functie van verschillende immuuncellen en vergroot hun vermogen om zich tegen infecties te beschermen. Het is ook nodig voor celdood, wat helpt je immuunsysteem gezond te houden door oude cellen op te ruimen en te vervangen door nieuwe (25, 26). Vitamine C werkt ook als een krachtige antioxidant en beschermt tegen schade door oxidatieve stress, die ontstaat door de ophoping van reactieve moleculen, de zogenaamde vrije radicalen. Oxidatieve stress kan een negatieve invloed hebben op de gezondheid van het immuunsysteem en wordt in verband gebracht met talrijke ziekten (27). Het is aangetoond dat suppletie met vitamine C de duur en de ernst van infecties van de bovenste luchtwegen, waaronder verkoudheid, vermindert (28). Een groot overzicht van 29 studies bij 11.306 mensen toonde aan dat het regelmatig toedienen van vitamine C in een gemiddelde dosis van 1-2 gram per dag de duur van verkoudheden bij volwassenen met 8% en bij kinderen met 14% vermindert (29). Interessant is dat het overzicht ook aantoonde dat het regelmatig innemen van vitamine C-supplementen het optreden van verkoudheid bij personen onder hoge fysieke stress, waaronder marathonlopers en soldaten, tot 50% verminderde (29, 30). Bovendien is aangetoond dat een behandeling met hoge doses intraveneus vitamine C de symptomen bij mensen met ernstige infecties, waaronder sepsis en acuut respiratoir distress syndroom (ARDS) als gevolg van virale infecties, aanzienlijk verbetert (31). Andere studies hebben echter gesuggereerd dat de rol van vitamine C in dit verband nog wordt onderzocht (32, 33). Al met al bevestigen deze resultaten dat vitamine C-supplementen de gezondheid van het immuunsysteem aanzienlijk kunnen beïnvloeden, vooral bij mensen die niet genoeg van deze vitamine binnenkrijgen via hun voeding. De bovengrens voor vitamine C is 2.000 mg. Aanvullende dagelijkse doses liggen gewoonlijk tussen 250 en 1.000 mg (34).

Kortom: vitamine C is van vitaal belang voor een gezond immuunsysteem. Supplementen met deze voedingsstof kunnen de duur en de ernst van infecties van de bovenste luchtwegen, waaronder verkoudheid, helpen verminderen.

4. Vlierbes

Zwarte vlierbes (Sambucus nigra), die al lang wordt gebruikt om infecties te behandelen, wordt onderzocht op zijn effecten op de gezondheid van het immuunsysteem. In reageerbuisonderzoeken heeft vlierbessenextract een krachtig antibacterieel en antiviraal potentieel aangetoond tegen bacteriële pathogenen die verantwoordelijk zijn voor infecties van de bovenste luchtwegen en tegen stammen van het influenzavirus (35, 36). Bovendien is aangetoond dat het de reactie van het immuunsysteem verbetert en kan helpen de duur en de ernst van verkoudheden te verkorten en de symptomen van virale infecties te verminderen (37, 38). Uit een review van 4 gerandomiseerde controlestudies bij 180 personen bleek dat vlierbessensupplementen de symptomen van de bovenste luchtwegen, veroorzaakt door virale infecties, aanzienlijk verminderden (39). Een oudere, 5-daagse studie uit 2004 toonde aan dat mensen met griep die 4 keer per dag 1 eetlepel (15 ml) vlierbessensiroop innamen, 4 dagen eerder verlichting van de symptomen ondervonden dan degenen die de siroop niet innamen en minder afhankelijk waren van medicatie (40). Deze studie is echter verouderd en werd gesponsord door de fabrikant van de vlierbessensiroop, waardoor de resultaten vertekend kunnen zijn (40). Hoewel gesuggereerd is dat vlierbessen de symptomen van bepaalde infecties en het griepvirus kunnen helpen verlichten, moeten we ons ook bewust zijn van de risico’s. Sommigen melden dat vlierbessen kunnen leiden tot de productie van een teveel aan cytokinen, die mogelijk gezonde cellen kunnen beschadigen (41). Om die reden bevelen sommige onderzoekers aan vlierbessensupplementen alleen te gebruiken in het beginstadium van COVID-19 (41). Opgemerkt moet worden dat er geen gepubliceerde onderzoeken zijn die het gebruik van vlierbes voor COVID-19 hebben geëvalueerd (42). Deze aanbevelingen zijn gebaseerd op eerder onderzoek naar vlierbessen.

Een systemisch overzicht van vlierbessen (43) concludeerde:

In dierproeven en bij onderzoek bij mensen had vlierbes antivirale effecten, waarbij verschillende stammen van influenza A en B werden geremd.
Rauwe vlierbessen moeten worden gekookt om het risico van misselijkheid, braken of cyanidetoxiciteit te vermijden.
Vlierbes dient te worden gebruikt onder toezicht van een gekwalificeerde gezondheidsdeskundige.

Vlierbessensupplementen worden meestal in vloeibare of capsulevorm verkocht.

Kortom: het innemen van vlierbessensupplementen kan helpen om de symptomen van de bovenste luchtwegen, veroorzaakt door virale infecties, te verminderen en griepverschijnselen te verlichten. Vlierbessen hebben echter ook risico’s. Meer onderzoek is nodig.

5. Medicinale paddenstoelen

Medicinale paddenstoelen worden al sinds de oudheid gebruikt om infecties en ziekten te voorkomen en te behandelen. Veel soorten medicinale paddenstoelen zijn bestudeerd op hun immuunversterkende vermogen. Van meer dan 270 erkende soorten medicinale paddenstoelen is bekend dat zij immuunversterkende eigenschappen hebben (44). Cordyceps, pruikzwam, maitake, shiitake, reishi en kalkoenstaart zijn allemaal soorten waarvan is aangetoond dat ze de gezondheid van het immuunsysteem bevorderen (45). Sommige onderzoeken tonen aan dat het supplementeren met specifieke soorten medicinale paddenstoelen de gezondheid van het immuunsysteem op verschillende manieren kan verbeteren en de symptomen van bepaalde aandoeningen, waaronder astma en longinfecties, kan verminderen. Een studie bij muizen met tuberculose, een ernstige bacteriële ziekte, toonde bijvoorbeeld aan dat behandeling met cordyceps de bacteriële belasting in de longen aanzienlijk verminderde, de immuunrespons verbeterde en ontstekingen verminderde, vergeleken met een placebogroep (46). In een gerandomiseerde studie van 8 weken bij 79 volwassenen leidde suppletie met 1,7 gram cordyceps mycelium kweekextract tot een significante toename van 38% in de activiteit van natural killer (NK) cellen, een type witte bloedcel dat beschermt tegen infectie (47). Kalkoenstaart is een andere medicinale paddenstoel die krachtige effecten heeft op de gezondheid van het immuunsysteem. Onderzoek bij mensen wijst uit dat kalkoenstaart de immuunrespons kan versterken, vooral bij mensen met bepaalde vormen van kanker (48, 49). Veel andere medicinale paddenstoelen zijn ook onderzocht op hun gunstige effecten op de gezondheid van het immuunsysteem. Medicinale paddenstoelproducten zijn te vinden in de vorm van tincturen, theeën en supplementen (50, 51, 52, 53).

Kortom: veel soorten medicinale paddenstoelen, waaronder cordyceps en kalkoenstaart, kunnen immuunversterkende en antibacteriële effecten hebben.

6–15. Andere supplementen die het immuunsysteem kunnen versterken

Afgezien van de hierboven opgesomde items, kunnen veel supplementen helpen om de immuunrespons te verbeteren:

Astragalus – Astragalus is een kruid dat veel wordt gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunde (TCM). Uit dieronderzoek blijkt dat het extract ervan de immuunrespons aanzienlijk kan verbeteren (54).
Selenium – Selenium is een mineraal dat essentieel is voor de gezondheid van het immuunsysteem. Uit dieronderzoek is gebleken dat seleniumsupplementen de antivirale verdediging tegen griepstammen, waaronder H1N1, kunnen versterken (55, 56, 57).
Knoflook – Knoflook heeft krachtige ontstekingsremmende en antivirale eigenschappen. Het is aangetoond dat het de gezondheid van het immuunsysteem verbetert door beschermende witte bloedcellen zoals NK-cellen en macrofagen te stimuleren. Menselijk onderzoek is echter beperkt (58, 59).
Andrographis – Dit kruid bevat andrographolide, een terpenoïde verbinding die antivirale effecten blijkt te hebben tegen virussen die ademhalingsziekten veroorzaken, waaronder enterovirus D68 en influenza A (60, 61, 62).
Zoethout – Zoethout bevat veel stoffen, waaronder glycyrrhizine, die kunnen helpen beschermen tegen virale infecties. Volgens reageerbuisonderzoek vertoont glycyrrhizine antivirale activiteit tegen severe acute respiratory-syndrome-related coronavirus (SARS-CoV) (63).
Pelargonium sidoides – Enig onderzoek bij mensen ondersteunt het gebruik van het extract van deze plant om de symptomen van acute virale infecties van de luchtwegen, waaronder verkoudheid en bronchitis, te helpen verlichten. De resultaten zijn echter gemengd en meer onderzoek is nodig (64).
Vitamines B-complex – B-vitamines, waaronder B12 en B6, zijn belangrijk voor een gezonde immuunrespons. Toch hebben veel volwassenen een tekort aan deze vitamines, wat een negatieve invloed kan hebben op de gezondheid van het immuunsysteem (65, 66).
Curcumine. Curcumine is de belangrijkste actieve stof in kurkuma. Het heeft krachtige ontstekingsremmende eigenschappen, en dierstudies wijzen uit dat het de immuunfunctie kan helpen verbeteren (67).
Echinacea – Echinacea is een plantengeslacht uit de madeliefjesfamilie. Van bepaalde soorten is aangetoond dat ze het immuunsysteem verbeteren en mogelijk antivirale effecten hebben tegen verschillende virussen in de luchtwegen, waaronder respiratoir syncytieel virus en rhinovirussen (68).
Propolis – Propolis is een harsachtig materiaal dat honingbijen produceren om te gebruiken als afdichtmiddel in bijenkorven. Hoewel het een indrukwekkende immuunversterkende werking heeft en mogelijk ook antivirale eigenschappen heeft, is meer onderzoek bij mensen nodig (69).

Volgens de resultaten van wetenschappelijk onderzoek kunnen de hierboven vermelde supplementen immuunversterkende eigenschappen hebben. Bedenk echter dat veel van de mogelijke effecten van deze supplementen op de gezondheid van het immuunsysteem nog niet grondig zijn getest bij mensen, zodat toekomstige studies nog nodig zijn.

Kortom: astragalus, knoflook, curcumine en echinacea zijn slechts enkele van de supplementen die immuunversterkende eigenschappen kunnen hebben. Toch zijn ze nog niet grondig getest bij mensen. Meer onderzoek is nodig.

Om te onthouden

Veel supplementen op de markt kunnen helpen de gezondheid van het immuunsysteem te verbeteren. Zink, vlierbessen, en vitamine C en D zijn slechts enkele van de stoffen die zijn onderzocht op hun immuunversterkend potentieel. Hoewel deze supplementen een klein voordeel kunnen bieden voor de gezondheid van het immuunsysteem, mogen en kunnen zij niet worden gebruikt als vervanging voor een gezonde levensstijl. Streven naar een evenwichtige voeding met veel voedingsstoffen, voldoende slaap, regelmatige lichaamsbeweging en niet roken (of stoppen overwegen als je rookt) zijn enkele van de belangrijkste manieren om je immuunsysteem gezond te houden en je kans op infecties en ziekten te verkleinen. Als je besluit dat je een supplement wilt proberen, raadpleeg dan eerst een arts, want sommige supplementen kunnen een wisselwerking hebben met bepaalde medicijnen of zijn niet geschikt voor sommige mensen. Bovendien is er geen wetenschappelijk bewijs dat een van deze middelen tegen COVID-19 kan beschermen – ook al kunnen sommige middelen antivirale eigenschappen hebben (met toestemming vertaald).

Een belangrijke opmerking: bij deze COVID-19 pandemie is het belangrijk om te begrijpen dat geen enkel supplement, dieet of andere aanpassing van de levensstijl vervangers zijn van het advies om fysieke afstand te houden en hygiënemaatregelen te nemen. Momenteel ondersteunt geen enkel onderzoek officiëel het gebruik van een supplement om specifiek tegen COVID-19 te beschermen.

Bron: aHealtyhlife

Je kunt ook interesse hebben in:

Deze vitamines helpen tegen stress

Synthetische vs natuurlijke supplementen: maakt het uit?