6 essentiële soorten Qi voor balans en welzijn

28 oktober 2024

(Global Heart) Volgens traditionele Chinese geneeskunde (TCM) zijn er verschillende soorten Qi die specifieke functies en locaties in het lichaam hebben. In dit artikel worden de zes primaire soorten Qi besproken en hoe ze bijdragen aan de fysiologische functies van het lichaam.

Wat is Qi?

In de Chinese geneeskunde bestaat Qi (气, chi) in verschillende vormen in het lichaam, die elk een ander doel dienen. Qi (spreek uit als “chee”) is een basisbegrip in de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) en de Chinese filosofie. Het wordt vaak vertaald als “vitale energie” of “levenskracht”. Qi wordt beschouwd als de levensenergie die door het hele lichaam stroomt en de lichamelijke en geestelijke gezondheid in stand houdt. In de Chinese geneeskunde gelooft men dat wanneer Qi vrij en harmonieus stroomt, het lichaam gezond is, terwijl blokkades of onevenwichtigheden in Qi kunnen leiden tot ziekte of ongemak.

Soorten Qi

Het begrijpen van de definitie van Qi is essentieel om de werking ervan in TCM te begrijpen. In de Chinese geneeskunde bestaat Qi in verschillende vormen in het lichaam, die elk een ander doel dienen. Qi heeft zes primaire fysiologische functies:

Transformeren
Vervoeren
Vasthouden
Verhogen
Beschermen
Verwarmen

Classificatie van Qi

In de Chinese geneeskundige theorie wordt Qi ingedeeld in zes hoofdtypen, elk met hun specifieke functies en rollen in het lichaam. Alle zes soorten Qi moeten in balans zijn voor een persoon om gezond te kunnen functioneren.

Yuan Qi (元气）
Gu Qi (谷气）
Zong Qi (宗气）
Zhen Qi (真气）
Wei Qi (卫气）
Ying Qi （营气）

Yuan Qi (oorspronkelijke Qi)

Yuan Qi (元气) – Dit type Qi hangt nauw samen met de essentie (Jing) (精). Yuan Qi, ook wel Oer-Khi genoemd, is de meest fundamentele vorm van Qi in het lichaam. Het wordt beschouwd als de wortel van alle Qi en is essentieel voor het leven. Het is de bron van alle Qi in het lichaam en is gerelateerd aan de genetische en voorouderlijke energie die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Yuan Qi wordt opgeslagen in de nieren en speelt een cruciale rol in verschillende lichaamsfuncties. De functies van Yuan Qi (元气) kunnen als volgt beschreven worden:

Bewegende kracht: Yuan Qi is de dynamische kracht die door het hele lichaam beweegt en alle organen en weefsels van energie en vitaliteit voorziet.
Basis van nier Qi: Het bevindt zich tussen de nieren, onder de navel bij de Poort van Vitaliteit of Ming Men (命门. Als zodanig deelt het de rol van het leveren van de warmte die nodig is voor alle functionele activiteiten van het lichaam. Nier Qi is afgeleid van Yuan Qi en is verantwoordelijk voor groei, ontwikkeling en voortplanting. Zonder sterke nier Qi kan ons lichaam vermoeidheid, zwakte en onbalans ervaren.
Vergemakkelijkt de transformatie van Qi: Yuan Qi is de ‘agent van verandering’, die Zong Qi transformeert in Zhen Qi. Yuan Qi helpt bij het transformeren van het voedsel dat we eten in Qi energie die door het lichaam gebruikt kan worden voor verschillende functies.
Vergemakkelijkt de transformatie van bloed: Yuan Qi vergemakkelijkt de transformatie van Gu Qi in bloed (in het hart). In TCM zijn Qi en bloed van elkaar afhankelijk. Yuan Qi helpt bij het transformeren van Qi in bloed, waardoor onze organen en weefsels gevoed worden.
Treedt op bij de bronpunten: Yuan Qi ontstaat waar de Ming Men verblijft en gaat dan door de San Jiao (Drievoudige verwarmer) ( 三焦. Om zich vervolgens te verspreiden naar de organen. De plaatsen waar Yuan Qi ontstaat staan bekend als de Bronpunten. Dit zijn specifieke acupunctuurpunten die rechtstreeks in verbinding staan met Yuan Qi. Het activeren van deze punten kan helpen bij het aanvullen en in balans brengen van Yuan Qi in het lichaam.

Gu Qi (voedsel Qi)

Gu Qi (谷气) – Gu Qi verwijst naar de energie uit voedsel en voeding die de dagelijkse activiteiten en functies van het lichaam ondersteunt. Al het voedsel dat de maag binnenkomt wordt verteerd, of “verrot en gerijpt” en door de milt omgezet in Gu Qi. Gu Qi is verantwoordelijk voor het voorzien van het lichaam van de nodige voedingsstoffen en energie om de algehele gezondheid en vitaliteit te behouden. Gu Qi (谷气) stijgt ook op vanuit de middelste Jiao (中焦), door de longen en naar het hart waar het wordt omgezet in bloed. Zonder voldoende Gu Qi kan iemand symptomen ervaren zoals vermoeidheid, een slechte spijsvertering en een verzwakt immuunsysteem.

Zong Qi (verzamelende Qi)

Zong Qi (宗气) – Zong Qi is een type Qi dat geassocieerd wordt met het functioneren van de longen en de bloedsomloop. Het is verantwoordelijk voor de ademhaling en de circulatie van zuurstof en bloed door het hele lichaam. Zong Qi speelt een cruciale rol om ervoor te zorgen dat het lichaam voldoende zuurstof en voedingsstoffen krijgt om de cellulaire functie en stofwisseling te ondersteunen. Onevenwichtigheden in Zong Qi kunnen leiden tot ademhalingsproblemen, zoals kortademigheid, hoesten en een piepende ademhaling.

Zong Qi is een subtielere en verfijndere vorm van Qi dan Gu Qi en de belangrijkste functies in het lichaam zijn:

Het verwarmen en voeden van het hart en de longen.
Stimuleert de hartfunctie om bloed en vaten te regelen en bevordert de bloedcirculatie naar de rest van het lichaam.
Is verantwoordelijk voor de controle van spraak en stem.
Omdat Zong Qi de energie van de borstkas is, wordt het gebied waar het zich verzamelt ook wel de ‘Zee van Qi’ genoemd. Emotionele verstoringen, zoals verdriet en rouw, kunnen de long Qi aantasten. Als Zong Qi zwak of gebrekkig is, kunnen de ledematen van het lichaam (handen en voeten) koud en zwak aanvoelen.

Zhen Qi (ware Qi)

Zhen Qi (真气) – Is de vitale energie die door de kanalen en meridianen van het lichaam stroomt. Het is verantwoordelijk voor het soepel en harmonieus functioneren van de lichaamssystemen. Zhen Qi is de som van alle soorten Qi die harmonieus samenwerken. Als Zheng Qi sterk is, kan het lichaam zich aanpassen aan stress, herstellen van ziekte en het evenwicht bewaren. Wanneer Zheng Qi echter uitgeput raakt of uit balans raakt, kan dit leiden tot een verscheidenheid aan gezondheidsproblemen, waaronder chronische vermoeidheid, spijsverteringsstoornissen en emotionele onevenwichtigheden. De Zhen Qi ontstaat in de longen en neemt twee verschillende vormen aan: Ying Qi (voedende Qi) en Wei Qi (verdedigende Qi)

Ying Qi (voedende Qi)

Ying Qi, ook bekend als voedende Qi, is verantwoordelijk voor het voeden van de organen en weefsels en voorziet ze van de voedingsstoffen die ze nodig hebben om goed te functioneren. Het circuleert door de kanalen en vaten en levert essentiële stoffen zoals bloed en vloeistoffen aan elk deel van het lichaam. Ying Qi is essentieel voor groei, herstel en regeneratie van cellen en weefsels. Wanneer Ying Qi overvloedig aanwezig is, is de teint helder, zijn de spieren sterk en de geest helder.

Wei Qi (defensieve Qi)

Wei Qi (卫气) – Het woord ‘Wei’ betekent verdedigen of beschermen. Vergeleken met Ying Qi is deze Qi grover. Wei Qi is een type Qi dat circuleert aan de oppervlakte van het lichaam en beschermt tegen externe schadelijke factoren die ziekte kunnen veroorzaken. Het fungeert als een barrière die het binnendringen van schadelijke ziekteverwekkers zoals wind, hitte, kou en vocht, voorkomt en de gezondheid en vitaliteit in stand houdt. Wei Qi sluit nauw aan bij het ademhalings- en immuunsysteem en speelt een cruciale rol bij de verdediging van het lichaam tegen infecties. Wei Qi reguleert zweten en lichaamstemperatuur en regelt ook het openen en sluiten van de poriën.

Net als Zhen Qi staat ook Wei Qi onder controle van de longen. Zwakke of tekortschietende longen kunnen resulteren in een zwakte van Wei Qi. Als Wei Qi sterk en in balans is, zullen we minder snel ziek worden. Wanneer Wei Qi echter tekortschiet of uit balans is, kunnen we symptomen ervaren van verkoudheid, griep, allergieën en andere immuungerelateerde aandoeningen.

Hoe breng je Qi in balans?

Het in balans brengen van Qi is essentieel voor het behouden van gezondheid en welzijn. Praktijken zoals acupunctuur, kruidengeneeskunde, Tai Chi, Qi Gong en dieetaanpassingen kunnen helpen om de Qi-stroom te herstellen en onevenwichtigheden in het lichaam aan te pakken. Daarnaast kunnen mindfulness, stressverminderingstechnieken en voldoende rust de harmonieuze stroom van Qi door het hele lichaam ondersteunen.

Boekentip: De Tao van gezondheid

Wil jij leren hoe je verbanden en relaties kunt zien tussen je lichaam, ziel en psyche? Met de Chinese geneeskunde en het gedachtegoed van het taoïsme als basis beschrijft de auteur de relatie van de organen met de vijf elementen: hout, vuur, aarde, metaal en water, die weer corresponderen met de seizoenen. Disharmonie, het niet volgen van je ware zelf, is vaak de oorzaak van klachten. Praktische oefeningen zoals visualisaties, het kloppen van de meridianen, op duidelijke schematische tekeningen aangegeven, voedingsadviezen en andere ondersteunende maatregelen kunnen het evenwicht herstellen.

Wil jij de kwaliteit van je leven veranderen? Ga dan aan de slag met ‘De Tao van gezondheid’. Bestel jouw exemplaar bij Bol.com.