De vijf archetypes van jeugdtrauma
(Global Heart) De vijf archetypes van jeugdtrauma definiëren de verschillende manieren waarop kinderen de impact van hun lijden manifesteren. In dit artikel worden ze besproken.
“Totdat je het onbewuste bewust maakt, zal het je leven sturen en zul je het het lot noemen.”
-Carl Jung
Wat is een oerwond?
Mensen hebben meer nodig dan alleen voedsel. Wanneer een kind ter wereld komt, is zijn eerste behoefte om zich beschermd te voelen, omringd door liefde en gedragen door genegenheid. Liefde helpt ons om ons te ontwikkelen. We hebben empathie en nabijheid nodig. Wanneer dit ontbreekt reageren onze hersenen onmiddellijk. Er ontstaat achterdocht, angst en spanning.
Dit is wat een kind ervaart als het geen intieme band, hechting of verbinding voelt. Wanneer ouders niet bereikbaar zijn, fysiek of emotioneel, laat dit sporen na, en ontstaat een oerwond. De oerwond (ook wel primaire wond genoemd) is een onopgelost trauma.
Overlevingspersoonlijkheid
Beetje bij beetje wordt de geest van dat kind opgeslokt en gevormd door gebrek aan steun en bescherming. En ook door angst, leegte, eenzaamheid, verlies en emotionele hunkering naar liefde. Een “overlevingspersoonlijkheid” ontwikkelt zich. Het kind groeit uiterlijk op naar volwassenheid. Maar met een onecht persona (masker) om het gewonde innerlijk kind te verbergen.
Dit kan zich uiten in:
- Leegte
- Onzekerheid en laag gevoel van eigenwaarde.
- Impulsiviteit, emotioneel wangedrag.
- Verhoogd risico op verschillende psychologische problemen.
- Moeite met het aangaan van solide liefdesrelaties.
Deze mensen hebben regelmatig behoefte aan afzondering en alleen zijn. Op andere momenten zoeken ze juist nabijheid, zelfs als die nabijheid niet oprecht en zelfs schadelijk is. In deze gevallen is het het beste om professionele hulp in te roepen.
Psycho-emotionele inprenting
Het proces van deze psycho-emotionele ‘inprenting’ begint vanaf het moment dat we in de baarmoeder zitten tot we ongeveer zeven jaar oud zijn. Het is een belangrijke periode in de ontwikkeling van de mens. Soms gebeurt die vroege inprenting niet zo gezond en verrijkend als het zou moeten zijn. Als we in deze periode een trauma oplopen, kan het “zelf” volledig gefragmenteerd raken. En dan ontspruit een gewond innerlijk kind. Het begint eerst in ons onderbewuste voordat het verdere vormen aanneemt.
Het ervaren van een jeugdtrauma kan een diepgaand effect hebben, maar niet iedereen verwerkt dit op dezelfde manier. Het archetype van het gewonde kind werd door Carl Jung al beschreven.
De vijf archetypen van jeugdtrauma’s
Binnen de psychologie zijn er vijf archetypen ontstaan die dienen als representaties van de verschillende manieren waarop mensen jeugdtrauma’s kunnen internaliseren.
Donald Kalsched, een vooraanstaande Jungiaanse psychoanalyticus, heeft uitvoerig onderzoek gedaan naar de verschillende aspecten van jeugdtrauma. Met name heeft hij de focus gelegd op vijf archetypen die voortkomen uit dergelijke ervaringen.
De noodzakelijke held
Van de vijf archetypes van jeugdtrauma’s is de noodzakelijke held het meest herkenbaar. Het verwijst naar het kind dat de rol van volwassene op zich neemt en verantwoordelijkheden overneemt die zijn/haar leeftijd te boven gaat. Het komt voor dat een kind voor de ouders of jongere broertjes en zusjes moeten zorgen, in plaats van dat het kind zelf de zorg en aandacht van hun ouders ervaart. Dit gebeurt vaak in disfunctionele gezinnen, in omgevingen waar ouders fysiek en/of emotioneel afwezig zijn en hun kinderen verwaarlozen.
De clown
Het tweede archetype, de clown, fungeert als een beschermende buffer tussen het kind en het trauma. De clown gebruikt komedie, humor, speelsheid, ironie en sarcasme om de pijn en angst van het trauma te camoufleren en te verzachten. Meestal is het het kleine broertje of zusje dat dit archetype speelt, altijd met een zekere onbezorgdheid, wispelturigheid en onvolwassenheid. Maar onder die vermomming zit een gewond kind dat zijn pijn en eenzaamheid probeert te maskeren.
De plaatsvervanger
De plaatsvervanger is een ander archetype van jeugdtrauma. Op het eerste gezicht lijkt dit archetype misschien op de noodzakelijke held, maar in werkelijkheid is het een beetje complexer. In feite zijn dit ongelooflijk wijze en volwassen kinderen voor hun leeftijd.
Deze kinderen besteden meestal veel tijd aan het ‘oprapen van de gebroken stukken’ van hun disfunctionele gezin. Als er iets is dat hen kenmerkt, dan is het wel hun verantwoordelijke en verzoenende karakter. Ze bekommeren zich om het welzijn van hun familie, zelfs als door een ander misbruikt worden. Daarnaast treden ze op als de beschermer, stem en geweten van de familie. Wat hun meestal niet in dank wordt afgenomen. Al deze dingen vergen een grote psychologische en emotionele tol van hun geest.
Het wilde kind
Dit archetype kenmerkt zich door rebellie en verschillende vormen van weerstand. Het wilde kind snakt naar liefde, aandacht en bevestiging. Maar aangezien ze dat niet krijgen, reageren ze met geweld. Individuen die dit archetype uitdrukken, zetten zich af tegen autoriteit en experimenteren met destructief gedrag als een manier om innerlijke pijn te uiten. Hun gedrag is impulsief, provocerend om aandacht te krijgen. Het voedt de dynamiek van straf en afwijzing van de kant van de ouders. Dit versterkt het trauma dat bestaat uit verdriet, eenzaamheid en haat.
De doelloze zwerver
Dit archetype kan worden gezien bij kinderen die zichzelf volledig verloren voelen na het ervaren van een jeugdtrauma. Ze kunnen worstelen met een gevoel van identiteit en het vermogen om verbinding te maken met anderen. Ze ontvangen geen genegenheid en verwachten die ook niet. In feite vinden ze dat het beter is om van niemand iets te verwachten om hun lijden niet te vergroten. Ze internaliseren al hun emoties en behoeften. En ze vermijden het liefste alle aandacht. Als en er iets is waar ze naar verlangen, dan is het wel onzichtbaar zijn. Omdat ze geen doel hebben, groeien ze op zonder hoop en dromen. En hebben ze de neiging om te vervallen in depressie en sociaal isolement.
* Note van de redactie: Deze tekst dient alleen ter informatie en is geen vervanging voor overleg met een professional. Raadpleeg bij twijfel een specialist.
Bron: Global Heart
Je zou ook interesse kunnen hebben in:
