Hoe narcisten het slachtoffer spelen en het verhaal verdraaien
(Global Heart | Esther Haasnoot) Mensen met sterke narcistische neigingen staan bekend om bepaalde destructieve sociale patronen. Iedereen die de pech heeft gehad om met deze mensen om te gaan, kan merken dat wanneer er een conflict is of een ander meningsverschil, ze de neiging hebben om op een weerzinwekkende maar voorspelbare manier te handelen.
Waan en ontkenning
Narcisten hebben moeite met de realiteit, omdat dit in tegenspraak is met wat ze willen dat de waarheid is, en dit creëert pijnlijke emoties. Als coping-mechanisme leren ze zichzelf te misleiden van wat echt is. Soms zijn ze echt overtuigd van hun eigen verhaal. Andere keren is het gewoon een verhaal dat ze zichzelf en anderen vertellen. En vaak, hoe langer je een verhaal vertelt, hoe meer je het gelooft, zelfs als je aanvankelijk weet dat het niet waar is. En zo kunnen ze het verhaal uiteindelijk echt beginnen te geloven.
Het verhaal inlijsten
Narcisten houden er ook van om het verhaal af te kappen en alleen het stukje te presenteren waar de benadeelde partij reageerde op hun toxische gedrag. Ze weten die gebeurtenis zo in te kaderen alsof dat het begin was van het verhaal. En dan gaan ze het slachtoffer spelen.
Wanneer je bijvoorbeeld voor jezelf opkomt en je grenzen aangeeft kunnen narcisten de situatie zo afschilderen alsof zij het slachtoffer zijn van manipulatie. In hun verhaal deden ze gewoon hun ding en nu doe je gemeen. Ondertussen hebben ze simpelweg hetgeen wat aan de gebeurtenis vooraf gegaan is weggelaten. Door hun agressie weg te laten of te bagatelliseren weten ze het zo te brengen dat jij de agressor bent. En daarom verdien jij in hun ogen alles dat komt.
Liegen en bedriegen
Hoewel een waanidee meer een intern gebeuren is, gebeurt liegen en ontkenning vaak in samenhang met andere mensen. De meeste mensen pakken intern hun problemen aan of zij praten erover met mensen die hun close staan of een therapeut. Narcisten zijn niet echt geïnteresseerd in het daadwerkelijk oplossen van iets of het introspectief zijn. Narcisten willen gewoon weten dat ze gelijk hebben. Daarvoor hebben ze de valse validatie van andere mensen nodig om hun wankele zelfrespect te reguleren. Daarom willen ze mensen om zich heen die het met hun eens zijn. Om het met hun eens te kunnen zijn moeten deze mensen zelf last hebben van destructieve patronen om het toxische gedrag van een narcist niet te herkennen. Of de narcist moet liegen en het verhaal anders voordoen dan de werkelijkheid is.
Projectie en slachtofferrol
De meest voorkomende manier waarop narcisten hun alternatieve verhalen creëren is door middel van projectie. Als ze zeggen dat de andere persoon jaloers op hen is, dan weet je dat de narcist jaloers is. Als ze zeggen dat de andere persoon loog en vals speelde, dan weet je dat zij degene waren die loog en vals speelde. Als ze zeggen dat de andere persoon wreed tegen hen was, dan weet je dat de narcist wreed was tegen de ander.
Narcisten kunnen heel goed de rollen omdraaien. Zij zijn dan degene die heel zorgzaam, liefdevol en nobel zijn en de ander is egoïstisch, liefdeloos, hard, wreed, slecht en immoreel. Soms is het niet zo eenvoudig en kan er aan beide kanten sprake zijn van ongezond gedrag. Hoe het ook zij, de denkgeest van een narcist werkt doorgaans op een manier dat zij hun eigen ongezonde gedrag, perspectief en karaktereigenschappen aan de ander toe te schrijven, omdat het de aandacht en verantwoordelijkheid van hen verschuift.
Triangulatie, laster en karaktermoord
Er zijn verschillende manieren waarop de narcist zijn leugens en projecties gebruikt, en het doel is altijd om anderen tegen je te keren in de hoop dat ze niet zullen proberen de waarheid te achterhalen.
Een van de manieren om dat te doen is triangulatie. In de psychologie betekent dit het besturen en manipuleren van communicatie tussen twee partijen. Het heeft te maken met roddel, laster en kwaadsprekerij, waarbij de narcist valse informatie verspreidt. Een extremere versie van dat alles is karaktermoord, waarbij de leugens veel ernstiger en schadelijker zijn.
Wanneer je assertiever wordt en stopt met het geven van middelen (tijd, geld, aandacht), zien ze het als agressie omdat ze het recht hebben op die middelen.
Samenvatting
Narcisten kunnen niet accepteren dat ze geen geweldige mensen zijn. Niet alleen dat, ze hebben de validatie van andere mensen nodig dat hun waanidee waar is. Ook denken zij dat ze een uitzonderlijke behandeling verdienen, of dat ze gerechtigd zijn anderen te schaden. Ze hebben grandioze doelen en overdrijven hun prestaties om indrukwekkender en superieur te lijken. Narcisten voelen vaak de behoefte om te concurreren met anderen, omdat ze feitelijk niet zo speciaal maar erg kwetsbaar zijn. Ze zullen doen alsof, intimideren, manipuleren, liegen, buiten uit en doen pijn, alles wat ze nodig achten voor persoonlijk gewin. De reden is vaak simpel; ze haten het om te zien dat anderen het goed doen omdat ze zichzelf ellendig voelen.
Als gevolg hiervan raken mensen soms ernstig beschadigd: sociaal, financieel, emotioneel of zelfs fysiek. Maar de narcist geeft daar niets om. In feite zijn ze vaak blij, want in hun verhaal verdient het doelwit “het”, dus wat er ook gebeurt, is gerechtvaardigd.
Deze methoden zijn vaak afhankelijk van het doelwit dat geen ondersteuningssysteem heeft of geïsoleerd is. Dit verhoogt de kans van de narcist om anderen achter zich te scharen in plaats van dat ze sympathie of steun zullen geven aan het slachtoffer.
Bron: Global Heart
Je kunt ook interesse hebben in:
Waarom blijven wij liegen als we weten dat het niet juist is
Omgaan met mensen die je energie vreten – 10 praktische tips